Pyjet tropikale të Amazonës mund të arrijnë ‘pikën kthese’ deri në vitin 2050, paralajmërojnë shkencëtarët
Deri në gjysma e pyjeve tropikale të Amazonës mund të arrijë një “pikë kthese” deri në vitin 2050, ka treguar një studim.
Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, dokumenti, i cili është më gjithëpërfshirës deri më sot në analizën e tij të ndikimeve komplekse të aktivitetit njerëzor lokal dhe krizës globale klimatike, paralajmëroi se pylli kishte kaluar tashmë një “kufi të sigurt” dhe kërkoi veprime korrigjuese për të rivendosur zonat e degraduara dhe për të përmirësuar qëndrueshmërinë e ekosistemin.
Bernardo Flores nga Universiteti Federal i Santa Catarina, Brazil, autori kryesor i studimit, tha se ishte i befasuar nga rezultatet.
Pylli tashmë po bëhej më i dobët dhe më homogjen, tha ai.
“Deri në vitin 2050, do të përshpejtohet edhe më shumë. Ne duhet të përgjigjemi tani. Sapo të kalojmë pikën e kthesës, do të humbasim kontrollin se si do të sillet sistemi”.
Kjo kërkon veprim ndërkombëtar sepse edhe një ndalim lokal i shpyllëzimit nuk do të parandalonte kolapsin pa një reduktim global të emetimeve të CO2 që po prishin klimën.
Për 65 milionë vjet, pyjet e Amazonës i kanë rezistuar ndryshueshmërisë klimatike, por rajoni tani është i ekspozuar ndaj stresit të paparë nga thatësira, nxehtësia, zjarri dhe pastrimi i tokës, të cilat po depërtojnë edhe në zonat e thella qendrore të biomës.
Kjo po ndryshon funksionimin e pyllit, i cili në shumë zona po prodhon më pak shi se më parë, dhe po e kthen një “pastrues karboni në një emetues karboni”.
Shqetësimet për një pikë kthese në Amazon janë diskutuar për dy dekadat e fundit, me modelet e mëparshme që sugjerojnë se kjo mund të ndodhë kur 20% deri në 25% të pyllit të pastrohet.
Studimi i ri, i botuar në Nature të mërkurën, shkoi më tej në kompleksitetin e tij.
Ai vlerësoi se deri në vitin 2050, 10% deri në 47% e pyjeve të Amazonës do të ekspozohen ndaj shqetësimeve të ndërlikuara që mund të shkaktojnë tranzicione të papritura në të gjithë ekosistemin dhe të kenë një efekt negativ për ndryshimin e klimës rajonale.
Për të parandaluar këtë, studimi zbuloi se një kufi i sigurt, i cili përfshinte një zonë tampon, do të ishte ruajtja e shpyllëzimit në 10% të rajonit të Amazonës dhe mbajtja e ngrohjes globale brenda 1.5 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale.
Por tejkalimi tashmë ka ndodhur. Studimi zbuloi se 15% e Amazonës ishte pastruar tashmë dhe 17% e tjera ishte degraduar nga aktiviteti njerëzor, si prerja e drurëve, zjarret dhe nxjerrja nën tendë. Një tjetër 38% e Amazonës mund të dobësohet si rezultat i thatësirave të zgjatura gjatë dekadës së fundit.
