Ekonomia e Rusisë duket se po i mbijeton ende sulmit të sanksioneve perëndimore, edhe pasi një numër jahtesh të oligarkëve rusë u bllokuan vitin e kaluar. Presidenti Vladimir Putin ka ndërtuar atë që është quajtur një "bilancë solide", me rezerva të mëdha parash që kanë ndihmuar Kremlinin të përballojë humbjen e investimeve të huaja. Ndërkohë, kriza energjetike që pasoi bëri që të ardhurat e naftës dhe gazit të Rusisë të rriteshin 144 për qind në 349 miliardë dollarë në 2022. Markat perëndimore që u larguan nga vendi u zëvendësuan. “Jeta në Moskë ishte kryesisht e pandryshuar, të paktën në fillim", shkruan "Yahu Finance".
Megjithatë sot panorama duket ndryshe. Rezervat e parave janë duke u pakësuar. Të ardhurat nga nafta janë pothuajse përgjysmuar. Rusia po humbet fuqinë e saj punëtore pasi mijëra ikin nga rekrutimi ose shkojnë në luftë. Investimet e huaja u zhdukën dhe rubla u fundos. Inflacioni po përshpejtohet në mënyrë të frikshme.
Armë ose gjalpë
“Situata po ndryshon mjaft shpejt dhe në drejtim negativ. Deri në fund të vitit, është e qartë se Rusia do të jetë në një situatë makroekonomike shumë më të keqe se sa ishte vitin e kaluar”, tha këshilltarja për rrezikun gjeopolitik Oksana Antonenko. Edhe pse Putin ishte qartësisht i përgatitur për ndikimin fillestar ekonomik të luftës në Ukrainë, konflikti u zvarrit shumë më gjatë nga sa priste. Si rezultat, ekonomia është gjithnjë e më e ekspozuar ndaj betejave të vazhdueshme dhe Putinit po i mbarojnë opsionet. Verën e kaluar, në muajt e parë të luftës, Kremlini pati një suficit buxhetor prej 28 miliardë dollarësh, sipas Shkollës Ekonomike të Kievit. Që nga muaji i kaluar, llogaria kombëtare ishte në një deficit prej 1.4 miliardë dollarësh. “Është një djegie e ngadaltë. Me kalimin e kohës, për ta bëhet gjithnjë e më e vështirë. Ata do të duhet të bëjnë zgjedhje, armë apo gjalpë, tha Timothy Ash, bashkëpunëtor i programit të Chatham për Rusinë dhe Euroazinë.
Goditjet për ekonominë
Tregu i energjisë ishte “çelësi i rënies” së financave të qeverisë. Pasi arriti vlerën maksimale prej 120 dollarësh verën e kaluar, nafta tani po tregtohet rreth 80 dollarë për fuçi dhe një kufi çmimi i vendosur nga Perëndimi ka kufizuar sa mund të fitojë Rusia nga shitjet. Bashkimi Evropian vendosi një embargo ndaj naftës së papërpunuar ruse në dhjetor dhe ndaj derivateve të naftës në shkurt të këtij viti. Të ardhurat prej 198 miliardë dollarësh nga karburantet fosile do të jenë ende mbi nivelet e paraluftës, por kostoja e luftës në Ukrainë është më e madhe se thithja e të ardhurave shtesë. Sanksionet dhe një eksod i biznesit perëndimor çuan në një rënie të të ardhurave nga eksportet ruse me një të tretën në gjashtë muajt e parë të këtij viti, ndërsa bilanci tregtar ra me 70 për qind.
Rënia e eksporteve ka ulur vlerën e rublës. Deri më tani këtë vit, ajo ka humbur 39 për qind të vlerës së saj kundrejt dollarit dhe 47 për qind ndaj euros. “Për mua, monedha është një shenjë kyçe”, thotë Ash. Dhe rubla e lëkundur nxit inflacionin. Ashtu siç Rusia po humbet para, po ashtu po humb edhe fuqinë punëtore. Kjo po ndodh në nivele të shumëfishta, jo vetëm që po dërgohen burra dhe po dërgohen për të luftuar, por një pjesë e madhe e popullsisë që punon është larguar nga vendi nga frika se mos dërgohet në luftë.
Putin para zgjedhjeve
Putini, natyrisht, heziton të pranojë ndonjë nga këto dhe ekziston një dyshim i fortë se shifrat zyrtare mbi shëndetin e ekonomisë ruse po shihen përmes “syzeve rozë”. Për shembull, siç raportohet nga Yahoo Finance, ndërsa shifrat zyrtare të Rosstat tregojnë se ekonomia u tkurr me 0.4 përqind, një masë alternative nga BQE tregoi një rënie prej 3.2 përqind. Megjithatë, ekonomistët janë të kujdesshëm kur bëhet fjalë për shkallën e rënies ekonomike të Rusisë. “Është dërrmuese, por, për fat të keq, ka mund të mbijetojnë për një kohë të gjatë” tha Ash, ndonëse pranoi se djegia e ngadaltë dhe e dhimbshme e ekonomisë të kthehet në një “zjarr shkatërrues” që do të detyrojë Putinin të bëjë ndryshime. “Sa më shumë të vazhdojë lufta, aq më të vështira do të bëhen zgjedhjet dhe popullsia do të fillojë të vuajë më shumë”, tha Ash.
