Ballkani Perëndimor i rrethuar nga vende të BE-së mbetet ende i pa stabilizuar. Por në mes të luftës në Ukrainë, Serbia po kërcënon Kosovën dhe po mbështet nga Moska në përshkallëzimin e konfliktit. Kjo hap opsione të reja strategjike për Kremlinin.
Mitrovica ndodhet në veri të Kosovës, lumi Ibër ndan serbët ortodoksë dhe shqiptarët myslimanë, nga të cilët këta të fundit përbëjnë shumicën e popullsisë kosovare.
Qyteti është skena e konfliktit me Serbinë. Bëhet fjalë për çështjen nëse Kosova është shtet i pavarur, të cilën Beogradi e refuzon me forcë dhe mosmarrëveshja aktualisht po kërcënon të përshkallëzohet sërish, pasi ushtria serbe dëshiron të hyjë në Kosovë me një mijë trupa.
Kësaj i kanë paraprirë të shtënat ndaj policëve gjatë natës, bllokada rrugore dhe sulmi ndaj shërbimeve të urgjencës nga misioni i BE-së EULEX me granatë trullosëse. Një person në veçanti po përfiton nga paqëndrueshmëria: Presidenti rus Vladimir Putin.
Ai është aleati kryesor i presidentit serb Aleksandar Vuçiç për çështjen e Kosovës. Rusia do të ndihmojë Serbinë të mbrojë interesat e saj “legjitime” kombëtare, sipas Ministrisë së Jashtme ruse.
Putin dëshiron të destabilizojë Evropën nga brenda. Ballkani Perëndimor, i rrethuar nga vendet e BE-së si një ishull, i ofron atij mundësinë për ta bërë këtë përsëri dhe përsëri.
Në çështjen e Kosovës, Serbia po mbështet te Rusia
Tensionet etnike janë shtuar nga politikanët nacionalistë, krimi i organizuar dhe një ekonomi e dobët, një koktej toksik. Konflikti i pazgjidhur ka gjithashtu pasoja gjeopolitike.
Sipas Daniel Sunter nga Rrjeti Ballkanik i Sigurisë, një platformë me qendër në Beograd e fokusuar në mbrojtjen dhe sigurinë: “Çështja e Kosovës formëson politikën e jashtme serbe, për këtë arsye Serbia po mbështet tek Kina dhe Rusia”.
Ndërsa mbi njëqind vende në mbarë botën e njohin Kosovën si shtet, Moska dhe Pekini e refuzojnë pavarësinë e saj dhe bllokojnë anëtarësimin e saj në Kombet e Bashkuara. Për këtë shkak presidenti serb Vuçiç mban kontakte të ngushta me Kremlinin.
Vëzhguesit shohin gjithashtu paralele midis “botës serbe” të propaganduar nga Beogradi dhe “Russki Mir”, botës ruse. Të dy konceptet përcaktojnë sferat e ndikimit jashtë territorit të tyre, në rastin serb, për shembull në Kosovë, Bosnje-Hercegovinë dhe Mal të Zi. Një ide shpërthyese në ish-Jugosllavi, ku luftërat me motive nacionaliste u ndezën për dhjetë vjet në vitet ’90.
Baza për përshkallëzimin e mundshëm dhe potenciali për dhunë
Që atëherë, misioni ushtarak i NATO-s, KFOR-i ka siguruar paqen e brishtë në Kosovë. Ajo është në terren me rreth 3,700 ushtarë nga 27 vende, duke përfshirë Gjermaninë. Udhëheqësi i kontingjentit gjerman Egon Frank e quan situatën në veri të vendit një “bazë të vazhdueshme për përshkallëzimin e mundshëm dhe potencial për dhunë“.
Ai paralajmëron WELT për “rrezikun e vazhdueshëm” që situata në terren mund të përkeqësohet “në një kohë shumë të shkurtër“. Është gjithashtu KFOR-i tek i cili Vuçiç ka paraqitur kërkesën e tij për vendosjen e ushtarëve serbë në Kosovë, të cilën NATO ndoshta nuk do të pranonte kurrë.
Në fund duhet të ketë një zgjidhje politike
Për sa kohë që çështja e Kosovës është e hapur, kjo është e qartë, rajoni as nuk do të stabilizohet dhe as nuk do të anëtarësohet në BE. Prandaj Gjermania dhe Franca po përpiqen të gjejnë një zgjidhje:
Serbia nuk do ta njohë pavarësinë e Kosovës, por duhet ta pranojë atë dhe të heqë dorë nga bllokada e anëtarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare. Ashtu si Republika Federale dhe RDGJ në Traktatin Bazë Gjermano-Gjerman të vitit 1972.
