Të gjitha llojet e kafshëve që jetojnë në një grup kanë aftësinë të jenë të ndjeshme ndaj dhimbjes ose vuajtjes së ngjashmëve të tyre. Solidariteti është pjesë e përbërjes së tyre gjenetike, sepse në shumicën e rasteve paraqet një garanci për mbijetesën e specieve.
Atëherë, pse disa janë në thelb të pandjeshëm ndaj vuajtjeve të të tjerëve? Si është e mundur që ata janë të mbyllur emocionalisht ndaj asaj që qëndron jashtë tyre? Çfarë e bën një person të pandjeshëm? Ka përgjigje të ndryshme për këto pyetje. Shkaqet e pandjeshmërisë variojnë nga ekzistenca e patologjive serioze, deri në një dobësi ekstreme. Për më tepër, shtigjet për t’u bërë të ndjeshëm janë të larmishme dhe përqafojnë lloje të ndryshme të ngjarjeve.
Në përgjithësi, pandjeshmëria nuk vlen për gjithçka. Kjo do të thotë që nëse nuk ekziston një sëmundje mendore me aftësi të kufizuara, njerëzit nuk janë plotësisht të pandjeshëm. Niveli, objekti dhe rrethanat ndryshojnë. Me fjalë të tjera, dikush mund të jetë plotësisht i pandjeshëm ndaj vuajtjeve të disave dhe, në të njëjtën kohë, shumë i ndjeshëm ndaj dhimbjes së të tjerëve. Dhe mund të jetë e kundërta në një kohë tjetër.
Të qenit i pandjeshëm ndaj vuajtjes: shkaqet dhe manifestimet
Nëse jetojmë në një rrugë të ngjeshur dhe nëse shtëpia jonë nuk është shumë e izoluar, me siguri do të dëgjojmë zhurmë nga jashtë. Nëse nuk jemi mësuar me të, mbase secila prej këtyre zhurmave do të na shqetësojë. Megjithatë, pas një kohe, e kundërta mund të ndodhë. Në thelb ndalojmë t’i kushtojmë vëmendje asaj dhe në të vërtetë, përfundojmë duke u alarmuar kur gjithçka hesht.
E thënë ndryshe, bëhemi të pandjeshëm ndaj zhurmës. Në universin e emocioneve ndodh një gjë e ngjashme, por jo e njëjtë. Ata që kanë përjetuar vuajtje të mëdha emocionale kanë tendencë të jenë më empatikë dhe të ndjeshëm ndaj dhimbjes së të tjerëve. Por nëse kjo dhimbje i ka tejkaluar kufijtë ose nëse ka çuar në një situatë të cenueshmërisë ekstreme, ndodh e kundërta: njeriu bëhet i pandjeshëm. Gjëja shqetësuese është se ndodh edhe fenomeni i kundërt. Kjo do të thotë që edhe ata që nuk kanë vuajtur, ose kanë pasur, por në një masë minimale, bëhen të pandjeshëm. Nuk arrin t’i japë kuptim ose vlerë emocionale vuajtjeve të të tjerëve. Aftësia e tij empatike nuk është zhvilluar dhe tregon një lloj injorance afektive, që e pengon të jetë mbështetës ndaj vuajtjeve apo edhe lumturisë së të tjerëve … sepse pandjeshmëria nuk shkon vetëm drejt emocioneve negative.
Pandjeshmëria ndaj vuajtjeve të njerëzve të tjerë manifestohet në mënyra të ndryshme. Nuk ka asnjë lidhje me qëndrimin indiferent ndaj nevojës ose kërkesës për ndihmë nga të tjerët. Ai gjithashtu përfshin të gjitha ato sjellje për të cilat qeniet e tjera njerëzore shihen si organizma, mjete, por pa qenë në të njëjtën kohë një fund.
Kur në të njëjtën kohë jeni i ndjeshëm dhe i pandjeshëm
Zakonisht ndodh. Ka shumë faktorë që kontribuojnë. Nëse përballeni me vuajtje të mëdha, me siguri nuk keni energji të mjaftueshme emocionale për të ndier empati për të tjerët. Ka njerëz që kanë frikë nga vuajtja dhe të cilët pa e kuptuar zhvillojnë strategji, mekanizma ose metoda për të ç’sensibilizuar veten e tyre. Për shembull, kjo ndodh në rastin e varësisë. Konsumi i ilaçeve psikoaktive ngre një pengesë të pandjeshmërisë ndaj vuajtjeve të të tjerëve.
Është një flluskë që vepron si një izolant. Ndërtimi dhe ushqyerja e një karakteri shumë të ngurtë është gjithashtu një strategji për të ç’sensibilizuar veten. Është një mënyrë për të marrë një kontroll të fortë mbi emocionet, në mënyrë që e gjithë energjia të investohet për t’i përmbajtur ato. Erich Fromm tha se dashuria dhe solidariteti, nëse janë të vërteta, janë gjithashtu universale. Ai thotë se nëse e doni një qenie njerëzore, ju gjithashtu doni njerëzimin. Duke bërë një analogji me këto postulate, mund të themi se është e pamundur të jesh i pandjeshëm ndaj vuajtjeve të një qenieje njerëzore pa qenë njëkohësisht i pandjeshëm ndaj dhimbjes së të gjitha qenieve të tjera njerëzore.
Kjo është ajo që ndodh zakonisht, megjithëse me intensitete të ndryshme. Prirja instiktive drejt solidaritetit nuk është një kapricio e natyrës. Në përbërjen tonë gjenetike ka informacione që kanë mbetur fikse si garanci për mbijetesën. Të ndihmosh dhe të të ndihmojnë është një nga strategjitë që na ka dhënë jeta – dhe për këtë arsye edhe ne – për ta kryer vetë atë.
