“Në disa ditë, gjërat dalin fare jashtë kontrollit”, psherëtin Katharina Boesche, avokate gjermane e vetëpunësuar dhe nënë e tre fëmijëve, shkruan The Economist. Mbylljet dhe gjysmë mbylljet e shkollave të vajzave të saj për 14 muaj, kanë sjellë dëme.
Ajo zakonisht punon natën vonë ose midis orës 4:00 dhe 8:00 të mëngjesit – kur shtëpia është e qetë. Vajzat e kanë përballuar mirë mësimin online, thotë znj. Boesche, por vajza 7 vjeçe ka nevojë për shumë mbikëqyrje. Shkolla e tyre, si shumica e shkollave në Gjermani, po i mirëpret vetëm me kohë të pjesshme. Zonja Boesche është e stresuar dhe e rraskapitur.
Që nga fillimi i pandemisë, vendet i kanë mbyllur mesatarisht shkollat për 29 javë, 17 prej tyre me kohë të plotë, sipas UNESCO-s, agjencisë kulturore të OKB-së. Shumica kanë filluar të hapin sërish dyert. Por jeta nuk i është kthyer normalitetit. Në Europë dhe Amerikën e Veriut, vetëm katër në dhjetë fëmijë jetojnë në një vend ku shkollat janë të hapura me kohë të plotë dhe ku mund të jenë të pranishëm fizikisht. Shumica e studentëve po vazhdojnë mësimet virtuale dhe po hasin vështirësi në këtë proces, ashtu si të rriturit që kujdesen për ta.
Viti i kaluar do të ketë pasoja të gjata për disa prindër që punojnë. Do të ndikojë gjithashtu te familjet, punëdhënësit dhe ekonominë. Nga pikëpamja e karrierës, nënat e fëmijëve të vegjël rrezikojnë të mbeten prapa, ose ngaqë e kanë braktisur punën, ose ngaqë pandemia i ka detyruar të tërhiqen profesionalisht. Deri në janar 2021, në Amerikë, 1.5 milionë më pak nëna me fëmijë nën 13 vjeç ishin në punë në krahasim me një vit më parë, një rënie prej 8%. Kjo shifër ishte shumë më e lartë se shifra për gratë në përgjithësi (5.3%), për burrat (5.1%) ose baballarët me fëmijë në moshë të ngjashme (5.6%).
Që nga ajo kohë, disa nëna (dhe shumë baballarë) janë rikthyer në punë, por nënat e fëmijëve të vegjël që nuk kanë një diplomë bachelor, kanë më tepër gjasa se çdo grup tjetër për të humbur punën. Nëse krijohet një “hendek zyre”, me baballarë që rikthehen në zyrë dhe nëna që kryesisht qëndrojnë në shtëpi, pabarazitë e shfaqura gjatë pandemisë do të thellohen.
Sot, shumica e fëmijëve në Amerikë dhe Europë rriten në shtëpi, me dy prindër dhe me dy paga. Rreth një e pesta jeton vetëm një prind. Edhe para pandemisë, familje të tilla shpesh kishin vështirësi në baraspeshimin e punës dhe kujdesit për fëmijët. Qëndrimi i fëmijëve në shkollë ishte ndihmesë e madhe.
Por Covid-19 e hoqi këtë mundësi. Nga prilli i vitit 2020, prindërit në Britani po kujdeseshin për fëmijët mesatarisht 3.5 orë shtesë dhe po ndihmonin me detyrat e shkollës 1.7 orë shtesë në ditë, sipas Institutit për Studime Fiskale, një think-tank në Londër. Para pandemisë, rreth orës 7:00 të darkës në ditët e javës, shtatë në dhjetë prindër kishin kohë të lirë; deri në mars 2021, më pak se tre në dhjetë prindër kishin mundësi të pushonin.
Në Amerikë, nënat latine dhe ato me ngjyrë, të cilat kanë më shumë të ngjarë të jenë beqare ose të kenë një partner që punon jashtë shtëpisë, kishin pothuajse dy herë më shumë gjasa se nënat e bardha për të marrë përsipër të gjithë barrën e kujdesit për fëmijët dhe punët e shtëpisë, pas ardhjes së pandemisë, shkruan firma këshillimore McKinsey.
Kjo ngarkesë ka ndikuar në shëndetin mendor të prindërve. Shoqata Amerikane e Psikologjisë (APA) zbuloi se gjatë pandemisë, prindërit kishin më shumë gjasa të diagnostikoheshin me një çrregullim të shëndetit mendor, sesa personat që nuk ishin prindër. Para Covid-19, britanikët që jetonin me fëmijë nuk ishin më të rrezikuar nga problemet e shëndetit mendor, thotë Elise Paul nga University College London. Por gjatë pandemisë, ata kanë vuajtur nga nivele më të larta ankthi, vetmie, stresi (përfshirë stres financiar) dhe simptoma depresioni.
Një shkak kryesor i kësaj ishte kujdesi për arsimimin e fëmijëve përmbi barrën e punës. “Më ka ardhur në majë të hundës ‘shkollimi nga shtëpia’, shkruante në shkurt një pjesëmarrëse në Mumsnet, një forum britanik për prindërit. Kompjuteri i saj në shtëpi mund të përdorte aplikacionin Teams, por nuk kishte kamera, ndërsa pajisja e saj iPad kishte kamera, por nuk pranonte Teams; gruaja ishte e detyruar të përdorte laptopin e punës, por as ai nuk mund të ekzekutonte programet e duhura. Dhjetëra prindër të tjerë kishin përvoja të ngjashme. Një nënë tjetër, ulur me fëmijën 10 vjeç në prehër, shprehej: “Më duket se do humbas toruan”.
Me çdo njoftim për mbylljen e shkollave, “barometri i të sharave” në Mumsnet, që mat numrin e postimeve fyese, arrinte majat (shih grafikun 1). Në janar, në kulmin e pandemisë, mbi shtatë në dhjetë prindër në Mumsnet thanë se po dështonin si prindër dhe si punonjës. Nëntë në dhjetë persona arritën në përfundimin se është e pamundur të punosh duke u kujdesur njëkohësisht për fëmijë të vegjël.
