Është një besim i përhapur se aftësia për të zgjidhur detyrat shpejt është një shenjë e inteligjencës së lartë, domethënë se rezultatet më të larta të inteligjencës shoqërohen me përpunim më të shpejtë të informacionit. Një nga pasojat e një mendimi të tillë është se njerëzit me aftësi më të ulëta njohëse shpesh quhen të ngadaltë.
Megjithatë, një studim i kryer në Gjermani dhe i botuar në revistën “Nature Communications” sfidoi këtë besim pasi tregoi se njerëzve me aftësi më të larta njohëse u duhet më shumë kohë për të zgjidhur detyra komplekse.
Studimi zbuloi gjithashtu se ekziston një lidhje midis aftësisë për zgjidhjen e problemeve dhe dallimeve në lidhjen e trurit dhe sinkronizimin midis lobeve frontale dhe parietale të trurit.
Së fundi, gjetjet sugjerojnë se ka një farë shkëmbimi midis shpejtësisë dhe saktësisë në proceset njohëse dhe theksojnë rëndësinë e të menduarit më të ngadaltë dhe më të mundimshëm për zgjidhjen e problemeve të vështira dhe marrjen e vendimeve më të mira.
Kritika e testeve të inteligjencës
Psikologët janë marrë me inteligjencën për më shumë se një shekull, por ata ende nuk kanë arritur një konsensus të qartë se çfarë është dhe si të matet më mirë. Për më tepër, disa madje vënë në dyshim vlefshmërinë e testeve të krijuara për ta matur atë.
Disa nga kundërshtimet kryesore ndaj testeve të standardizuara të inteligjencës përfshijnë:
Rëndësia: Disa kritikë vënë në dyshim nëse testet e IQ janë treguesit më të mirë të aftësisë për të përballuar në botën reale.
Besueshmëria: Është treguar se rezultatet e testit të IQ mund të kenë gabime dhe mund të ndryshojnë në varësi të ditës, kushteve të testimit dhe madje edhe marrëdhënies me testuesit. Megjithatë, psikologët theksojnë se testet e mira të inteligjencës janë ndër më të besueshmet në psikologji me një faktor 0.9 (në një shkallë nga 0 në 1). Ata besojnë se bëhet fjalë për cilësinë e analizave.
Paragjykimi: Që nga fillimet e testimit të IQ-së, kritikët i kanë rezistuar aplikimit të testeve për popullata të ndryshme nga ato për të cilat testet janë zhvilluar dhe standardizuar. Për shembull, Robert Sternberg, një psikolog amerikan i njohur për teoritë e tij mbi dashurinë, inteligjencën dhe krijimtarinë, tregoi se njohja varet nga kultura dhe se përkufizimet e sjelljes inteligjente në testet moderne të IQ kanë një paragjykim të nënkuptuar perëndimor.
Shpejtësia si masë konstante
Pavarësisht nga këto mosmarrëveshje, një ide rreth inteligjencës – që rezultatet më të mira në testet e inteligjencës lidhen me përpunimin më të shpejtë të informacionit ose “shpejtësinë mendore” – u shfaq shumë herët dhe ka vazhduar për një kohë shumë të gjatë, pjesërisht falë studimeve të shumta që e kanë mbështetur atë. Megjithatë, një studim i ri ka treguar se edhe kjo ide ka shumë të ngjarë të mos jetë plotësisht e saktë ose se ka përjashtime shumë domethënëse nga ky rregull.
Çfarë treguan rezultatet e studimit?
Studimi gjerman zbuloi se njerëzit me rezultate përgjithësisht më të larta në testet e inteligjencës kanë nevojë për më shumë kohë për të zgjidhur problemet komplekse, pasi ata kanë më pak gjasa të shpejtojnë në përfundime.
Një ekip shkencor nga Spitali Universitar Charité-Universitätsmedizin Berlin, një institucion prestigjioz që krenohet me më shumë se gjysmën e të gjithë fituesve gjermanë të çmimit Nobel në fiziologji ose mjekësi, ekzaminoi të dhënat nga 1.176 pjesëmarrës në Projektin Human Connectome, duke analizuar marrëdhënien midis rezultateve të inteligjencës dhe reagimit - koha në testin e arsyetimit të matricës Penn, i cili përbëhet nga një grup detyrash gjithnjë e më të vështira për përputhjen e modeleve.
Rezultatet treguan se njerëzit me rezultate më të larta të inteligjencës, nga njëra anë, i zgjidhnin më shpejt problemet e thjeshta, ndërsa nga ana tjetër, u duhej më shumë kohë për të zgjidhur detyra të vështira.
Autorët besojnë se ata shpenzuan më shumë kohë duke hulumtuar rregullat e fshehura në detyra përpara se të arrinin në zgjidhjen e duhur.
