Eksperti amerikan për politikën dhe çështjet e Ballkanit në Universitetin e Nju Jorkut, Alon Ben-Meir, ka thënë se ka pak gjasa që të zbatohet plani që u publikua ditë më parë në mediat e Kosovës, sipas së cilit Serbia do ta njohë shtetin e Kosovës pas 10 vitesh.
Ai ka thënë për gazetën “Bota sot” se plani në fjalë, ka disa mangësi, duke e vlerësuar periudhën prej 10 vitesh si “kohë të gjatë”.
“Plani që përfundimisht do të çonte në njohjen e Kosovës nga Serbia, i cili supozohet se ishte autor i të dërguarve francezë dhe gjermanë, ka një shans të vogël, për t'u zbatuar. Ka disa mangësi në plan. Edhe pse është e nevojshme që të ketë një proces të angazhimit të rregullt ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në shumë nivele, duke përfshirë atë ekonomik, social, kulturor dhe sigurisht politik, i cili përfundimisht do të çojë në njohje reciproke, pritja për 10 vjet është një kohë e gjatë. Gjatë të cilave shumë gjëra mund të ndryshojnë. Ka shumë gjasa që presidenti i Serbisë Vuçiq, të mos jetë në pushtet dhe nuk ka asnjë garanci se pasardhësi i tij do t'i përmbahet një marrëveshjeje të tillë”, është shprehur Ben-Meir.
Ai ka nënvizuar se sipas planit, Serbisë I bëhet thirrje që të pranojë njohjen e Kosovës, mirëpo një gjë të tillë po e kundërshton presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe se sa të jetë ai në pushtet kjo nuk do të ndodhë.
“Fakti i thjeshtë që plani i bën thirrje Serbisë të "pranojë" pavarësinë e Kosovës në vend që ta njohë atë zyrtarisht është ende i barabartë me njohjen e pavarësisë së Kosovës, të cilën Vuçiq e kundërshton me vendosmëri. Presidenti Vuçiq deklaroi së fundmi se "ai e ka lexuar këtë plan, dhe duke ditur se çfarë do të ndodhte, nuk pranoi ta merrte" nga i dërguari special i BE-së për dialogun. Dhe në një rast tjetër, ai ka thënë me forcë se “nuk do t'ia japim askujt Kosovën dhe asnjë hapësirë tjetër të atdheut tonë”. Ky ishte qëndrimi i Vuçiqit për aq kohë sa ai ka qenë në pushtet, nuk ka asnjë arsye për të dyshuar në atë që po thotë”, ka thënë më profesori.
Ai është shprehur pessimist se Vuçiq do të ndërmarrë hapa që çojnë në njohjen e Kosovës, kundër dëshirës së presidentit rus Vladimir Putin. Sipas tij, Putin do ta ndalojë presidentin ser të pranojë këtë plan.
“Duke pasur parasysh marrëdhëniet e ngushta mes presidentit rus Putin dhe Vuçiqit, nuk besoj se Vuçiq do të ndërmarrë ndonjë hap që mund të çojë në njohjen e Kosovës kundër dëshirës së Putinit. BE-ja e di se në këtë moment të veçantë kur Putini është në luftë me Ukrainën, ai do të bëjë gjithçka që mundet për të minuar BE-në në vend që të forcojë BE-në. Si i tillë, Putini nuk do të ndalojë asgjë për ta penguar Vuçiqin të pranojë planin e propozuar të BE-së, i cili me sa duket mund të avancojë anëtarësimin e Serbisë në BE edhe pas 10 vjetësh. Vuçiq ka nevojë për Putinin dhe ai nuk do të ndërmarrë asnjë hap për ta tjetërsuar atë”, ka theksuar Ben-Meir për “Bota sot”.
Sipas planit, Serbia do të përfitojë financiarisht dhe do të pranohet si anëtar i BE-së, mirëpo siç ka thënë eksperti, këto nuk janë të mjaftueshme dhe bindëse për Vuçiqin.
“Premtimi i BE-së për t'i ofruar Serbisë disa përfitime financiare dhe për të pranuar Beogradin si një anëtar të BE-së kur BE-ja të nisë zgjerimin e Bashkimit të saj, sigurisht që nuk është mjaft bindës për Vuçiqin, i cili duhet të tregojë një përfitim real dhe të menjëhershëm që ai të marrë në konsideratë njëfarë niveli i bashkëpunimit – për shembull, marrëveshja për shkëmbimin reciprok të dokumenteve të identifikimit për serbët dhe kosovarët që kalojnë kufijtë e njëri-tjetrit”, është shprehur më tej ai.
Ben-Meir në fund ka potencuar se do të jetë e pamundur që të imponohet zgjidhje e detyrueshme për të dyja vendet, pa ndërhyrjen e BE-së dhe SHBA-së.
“Së fundi, edhe pse është e vërtetë se Serbia dhe Kosova nuk do të mund të arrijnë asnjë marrëveshje vetë dhe BE-ja dhe SHBA-ja do të duhet të ndërmjetësojnë mes dy vendeve, do të jetë e pamundur të imponohet ndonjë zgjidhje e detyrueshme për asnjërin vend. Duke pasur parasysh tensionin ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit, i cili për nga natyra e tij është destabilizues, BE-ja dhe SHBA-ja duhet të vazhdojnë t'i angazhojnë të dyja vendet në një proces normalizimi/pajtimi, të menaxhojnë dhe zvogëlojnë intensitetin e konfliktit të tyre dhe në këtë mënyrë të parandalojnë destabilizimin e mëtejshëm”, ka thënë ai.
Sipas tij, BE-ja duhet të përshpejtojë procesin e integrimit të Kosovës dhe Serbisë, gjë që do ta vinte në sprovë këtë të fundit.
“Unë besoj se nëse BE-ja dhe SHBA-ja dëshirojnë fillimisht të zbusin dhe përfundimisht t'i japin fund konfliktit ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, BE-ja duhet të përshpejtojë procesin e integrimit të këtyre dy vendeve, gjë që do ta vinte Serbinë në provë dhe do të ekspozonte synimet e saj reale. Shumë burime sugjerojnë se Vuçiq nuk është domosdoshmërisht i etur për t'u bashkuar me BE-në të paktën për një të ardhme të parashikueshme dhe sigurisht për sa kohë që Presidenti Putin është në pushtet”, ka përfunduar Alon Ben-Meir.
Në mediat e Kosovës u raportua plani i lartpëmendur është prezantuar në kornizën e re për marrëveshjen ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, e përpiluar pas angazhimit të këshilltarëve të presidentit Emmanuel Macron dhe kancelarit Olaf Scholz.
Sipas këtij plani, marrëveshja e dytë për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë do të nënshkruhet në vitin 2023, derisa hipotetikisht pas 10 vitesh, kur BE-ja të jetë gati të zgjerohet dhe të përfshijë Ballkanin Perëndimor, të arrihet marrëveshja e njohjes reciproke./Botasot
