Truri është një nga organet më magjepsëse dhe më komplekse të trupit të njeriut që ende ngjall interesin e shkencës. Ka shumë aspekte të kësaj strukture të jashtëzakonshme që janë ende të panjohura dhe i shtyjnë shkencëtarët të kryejnë kërkime të reja dhe stimuluese.
Një aspekt që sigurisht meriton vëmendje të veçantë është procesi i plakjes apo përkeqësimit të këtij organi dhe gjurmët e identifikueshme të këtij regresi. Në fushën neuropsikologjike, ekzistojnë mjete të ndryshme që lejojnë vlerësimin e disa funksioneve të trurit si vëmendja, kujtesa dhe aftësitë njohëse. Mënyra ose kohët në të cilat shprehen këto aftësi mund të jenë tregues i ndonjë gjendjeje të veçantë klinike.
Nga çfarë varet prishja e neuroneve
Ndoshta jo të gjithë e dinë se prishja e neuroneve mund të varet jo vetëm nga mosha, por edhe nga faktorët mjedisorë si mënyra e jetesës dhe ushqimi. Lidhur me këtë, disa studiues kanë nxjerrë në pah se cilat janë 5 ushqimet më të këqija që dëmtojnë trurin dhe e bëjnë atë të pakëndshëm. Si një lloj qendre operacionesh, truri kryen aq shumë funksione sa humbja e disa prej tyre mund të ketë pasoja edhe te të tjerat. Një shembull shumë interesant ka të bëjë me gjumin. Studiuesit në Universitetin Northwestern në Illinois kanë treguar se gjumi adekuat i natës ndihmon në eliminimin e disa substancave toksike nga trupi. Prandaj është e rëndësishme të kujdeseni për mendjen tuaj dhe t’i kushtoni vëmendje kur shfaqen deficite të caktuara.
Një mjet që përdoret shpesh për të vlerësuar disa funksione të vëmendjes, të tilla si koha e reagimit, kontrolli frenues dhe gabimet në përgjigje është testi Stroop. Ky test ka marrë emrin e studiuesit J. Ridley Stroop i cili zbuloi një fenomen interesant që lidhet me aftësitë e vëmendjes. Në versionin e tij klasik, testi përfshin administrimin e disa stimujve që duhen lexuar me zë të lartë. Ekzaminuesi paraqet një sërë fjalësh dhe i kërkon subjektit të emërojë me zë të lartë ngjyrën e bojës së përdorur për të shkruar fjalët.
Vështirësia në këtë detyrë në dukje të thjeshtë qëndron në faktin se fjalët e paraqitura janë emra ngjyrash. Për shembull, ne gjejmë fjalën-stimul “e kuqe” të shkruar me jeshile ose “të verdhë” të shkruar me blu. Ajo që subjekti duhet të bëjë është të tregojë ngjyrën e bojës dhe të mos lexojë fjalën. Këto stimuj krijojnë një konflikt në tru, i njohur si efekti Stroop, i cili është shumë i dobishëm për verifikimin e funksioneve që lidhen me vëmendjen. Kohët e ngadalta të reagimit dhe vështirësia në frenimin e stimulit shpërqendrues janë ndër shkaqet më të shpeshta të gabimeve në këtë detyrë. Në mjedisin klinik, ky test ka disa versione. Përdoret kryesisht për të vlerësuar dëmtimet e trurit, demencën, sëmundjet neurodegjenerative, deficitin e vëmendjes dhe çrregullime të tjera. Disa versione janë gjithashtu të pranishme në aplikacione ose video lojëra që stimulojnë mbajtjen e trurit në formë.
