Sipas studiuesve të Shoqatës Ndërkombëtare për Studime pranë vdekjes, NDEs ka të ngjarë të ndodhë për shkak të një ndryshimi të qarkullimit të gjakut në tru gjatë ngjarjeve të papritura dhe kërcënuese për jetën, të tilla si një atak në zemër, trauma të forta, madje edhe shok. Ata që kanë jetuar pranë vdekjes thonë se kanë parë një dritë të bardhë, kanë pasur takime me të dashurit e vdekur, kanë përjetuar ndjesi të çuditshme dëgjimi.
Një paradoks biologjik
Edhe pse humbja e tepërt e ndërgjegjes është e lidhur në mënyrë të pandryshueshme me arrestin kardiak, është e paqartë nëse pacientët mund të zotërojnë një ndërgjegje të fshehur në kalimin nga jeta në vdekje. Përvojat pranë vdekjes (NDES), të raportuara si shumë lucide, “më reale se realja” dhe të zakonshme për njerëz me prejardhje të ndryshme kulturore dhe fetare, u përshkruan nga 10 deri në 20% e të mbijetuarve të arrestit kardiak. “Prandaj, afër vdekjes përbën një paradoks biologjik që sfidon kuptueshmërinë tonë themelore të trurit që po vdes, i cili besohet gjerësisht se nuk funksionon në kushte të tilla.”
Studimi
Për të kuptuar nëse pacientët në të vërtetë mbeten të vetëdijshëm në momentet para vdekjes, studiuesit shqyrtuan aktivitetin e trurit të katër pacientëve që vdiqën për shkak të arrestit kardiak ndërsa monitoroheshin në spital nga elektroencefalogrami (EEG). Pas heqjes së mbështetjes së ventilatorit, dy nga katër pacientët treguan një rritje të ritmit të zemrës së bashku me një rritje të aktivitetit të valës gama, e konsideruar si aktiviteti më i shpejtë i trurit dhe i lidhur me ndërgjegjen. Dy pacientët e tjerë nuk treguan të njëjtën rritje të ritmit të zemrës pas heqjes nga mbështetja e jetës ose aktiviteti i trurit.
Duke qenë se një rritje e aktivitetit të valëve gama ndodh kryesisht në momentet e përqendrimit të thellë dhe performancës maksimale, fizike apo mendore, por edhe gjatë përvojave mistike dhe transcendentale, ky fenomen mund të shpjegojë perceptimet subjektive të raportuara nga ata që kanë përjetuar afër vdekjes.
Ndërgjegjja ‘e fshehur’ në momentet para vdekjes
Studiuesit zbuluan në mënyrë specifike një rritje të aktivitetit të valëve gama në pjesën e prapme të trurit ku takohen lobet temporale, parietale dhe ocipitale. Kjo zonë, e quajtur ‘zona e nxehtë’, është e lidhur me gjendjen e ndërgjegjes së trurit, aktivizohet gjatë zgjimit dhe lind ëndrra.
I njëjti grup pune kishte gjetur më parë në studimet mbi kafshët e shëndetshme, një rritje të aktivitetit të valëve gama pas ndërprerjes së papritur të funksionit kardiak ose asfiksisë akute (dështimit të frymëmarrjes). Megjithatë, deri tani, asnjë studim nuk kishte qenë në gjendje ta regjistronte këtë fenomen te njerëzit që vdisnin. Para se të vdesësh ndjen një ndjenjë qetësie.
