Njëzet vjet më parë, një zonë akulli që mendohej se peshonte pothuajse 500 miliardë tonë u shkëput në mënyrë dramatike nga kontinenti Antarktik dhe u copëtua në mijëra ajsbergë në detin Weddell.
Akullnaja Larsen B prej 3250 km katrore dihej se po shkrihej shpejt, por askush nuk e kishte parashikuar se do të duhej vetëm një muaj që gjiganti 200 metra i trashë të shpërbëhej plotësisht.
Glaciologët u tronditën sa nga shpejtësia, aq edhe nga shkalla e shembjes. “Kjo është tronditëse. Thjesht është ndarë. U rrëzua si një mur dhe u thye si në qindra mijëra tulla”, tha njëri nga ta.
Këtë javë, shkencëtarët të mbledhur në New Orleans paralajmëruan se diçka edhe më alarmante po krijohej në shtresën e akullit të Antarktidës Perëndimore – një pellg i madh akulli në gadishullin Antarktik. Vjet kërkime nga ekipet e studiuesve britanikë dhe amerikanë treguan se çarje të mëdha ishin hapur si në majë ashtu edhe nën akullnajën Thwaites, një nga më të mëdhenjtë në botë, dhe kishte frikë se edhe pjesë të saj mund të thyheshin dhe të shembet brenda pesë viteve ose më pak.
Thwaites është shqetësues, por ka shumë akullnaja të tjera të mëdha në Antarktidë që gjithashtu tërhiqen, hollohen dhe shkrihen ndërsa Oqeani në jug ngrohet.
Nëse dhe sa shpejt ato mund të shemben janë disa nga pyetjet më të rëndësishme të epokës. Nivelet e detit po rriten me shpejtësi: norma vjetore e rritjes është më shumë se dyfishuar nga 1.4 mm në 3.6 mm midis 2006 dhe 2015, dhe është duke u përshpejtuar. Disa milimetra në vit nuk tingëllojnë shumë, por humbja edhe e një pjese të vogël të Thwaites nuk do të ndihmonte vetëm për ta përshpejtuar këtë më tej, por ka të ngjarë të rrisë ashpërsinë e valëve të stuhisë, shkruan The Guardian.
Nëse të gjitha akullnajat e Antarktikës perëndimore do të shemben ndonjëherë, nuk ka asnjë qytet bregdetar në botë që, me kalimin e kohës, nuk do të përmbytet me një kosto shkatërruese për jetën dhe ekonomitë.
Konsensusi i glaciologëve dikur ishte se do të duheshin shekuj ngrohje globale përpara se akullnajat me madhësinë e Thwaites të copëtoheshin dhe të shembeshin, por kaq e shpejtë dhe e papritur ka qenë ndarja dhe shkrirja e akullit në Arktik, dhe aq e papritur humbja e Larsen B, sa që tani konsiderohet e mundur që mund të ndodhë me shpejtësi edhe në Antarktikë.
