Akullnajat u zhdukën 65% më shpejt nga viti 2011 në 2020 krahasuar me dekadën e mëparshme, sipas një raporti nga Qendra Ndërkombëtare për Zhvillimin e Integruar Malor (ICIMOD).
“Ndërsa bëhet më e ngrohtë, akulli do të shkrihet, kjo pritej, por ajo që është e papritur dhe shumë shqetësuese është shpejtësia”, tha autori kryesor Philippus Wester për AFP.
“Ato po shkrijnë shumë më shpejt nga sa mendonim.”
Akullnajat në rajonin Hindu Kush Himalaja (HKH) janë një burim i rëndësishëm uji për rreth 240 milionë njerëz në rajonet malore, si dhe për 1.65 miliardë njerëz të tjerë në luginat e lumenjve, thuhet në raport.
Bazuar në trajektoret aktuale të emetimeve, akullnajat mund të humbasin deri në 80 për qind të vëllimit të tyre aktual deri në fund të shekullit, tha ICIMOD me bazë në Nepal, një organizatë ndërqeveritare që përfshin gjithashtu vendet anëtare Afganistanin, Bangladeshin, Butanin, Kinën. Indi, Mianmar dhe Pakistan.
Akullnajat ushqejnë 10 nga sistemet më të rëndësishme të lumenjve në botë, duke përfshirë Ganges, Indus, Yellow, Mekong dhe Irrawaddy, dhe furnizojnë drejtpërdrejt ose tërthorazi miliarda njerëz me ushqim, energji, ajër të pastër dhe të ardhura.
“Me dy miliardë njerëz në Azi të varur nga uji që mbajnë akullnajat dhe bora këtu, pasojat e humbjes së kësaj kriosfere (një zonë e ngrirë) janë shumë të mëdha për t’u menduar,” tha zëvendës shefja e ICIMOD, Izabella Koziell.
Edhe nëse ngrohja globale kufizohet në 1.5 deri në 2.0 gradë Celsius nga nivelet para-industriale të rënë dakord në traktatin e klimës së Parisit, akullnajat pritet të humbasin një të tretën deri në gjysmën e vëllimit të tyre deri në vitin 2100, thuhet në raportin e rishikuar.
“Kjo thekson nevojën për veprim urgjent klimatik,” tha Wester. “Çdo rritje e vogël do të ketë ndikime të mëdha dhe ne me të vërtetë duhet të punojmë për zbutjen e klimës… kjo është kërkesa jonë.”
Wester tha se përmirësimi i teknologjive dhe imazhet satelitore të klasifikuara më parë me rezolucion të lartë nënkuptonin se parashikimet mund të bëheshin me një shkallë të mirë saktësie.
Bota është ngrohur mesatarisht me gati 1.2 C që nga mesi i viteve 1800, duke shkaktuar një kaskadë të motit ekstrem, duke përfshirë valë të nxehta më intensive, thatësira më të rënda dhe stuhi të bëra më të egra nga rritja e deteve.
Më të goditurit janë njerëzit më të cenueshëm dhe vendet më të varfra në botë, të cilët kanë bërë pak për të kontribuar në emetimet e karburanteve fosile që rrisin temperaturat.
Amina Maharjan, një specialiste e mjeteve të jetesës dhe migracionit në ICIMOD, tha se komunitetet nuk kanë mbështetjen që u nevojitet.
