Tensionet mes Kosovës dhe Serbisë kanë amrrë vëmendjen e gjithë bashkësisë ndërkombëtare.
Zhvillimet në veri të vendit tonë, tash e një kohë janë temë kryesore e diskutimeve dhe debateve, ku shumë media ndërkombëtare kanë shkruar në lidhje më të se ccfarë po ndodh në komunat veriore.
Së fundi, ishte gazetarja e “Euronews”, Monica Pinna që i kushtoi një artikull të veçantë problemeve Kosovë-Serbi.
Artikulli i plotë nga “Euronews”
Ura mbi lumin Ibër në qytetin e Mitrovicës është simboli më i spikatur i ndarjes ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve në Kosovë. Në veri të urës, njerëzit flasin serbisht, dhe monedha është dinarë serb. Në jug banorët flasin shqip dhe përdorin euro.
Ndarjet mes dy komuniteteve u përkeqësuan pas zgjedhjeve të jashtëzakonshme komunale të 23 prillit 2023. Katër kryebashkiakë shqiptarë etnikë u emëruan në zonat veriore me shumicë serbe pasi serbët bojkotuan votimet.
Tensionet arritën kulmin gjatë muajit maj, kur qeveria qendrore shqiptare e Kosovës vendosi të dërgoj kryetarët e zgjedhur në zyrat në veri. Në qytetin e Zveçanit, protestuesit serbë u përpoqën të bllokonin zyrtarët që të hynin në ndërtesat komunale. Përleshjet me trupat paqeruajtëse të NATO-s të udhëhequra nga KFOR-i lanë dyzet ushtarë dhe mbi pesëdhjetë protestues serbë të plagosur.
Kjo çoi në frikën e një ndezjeje të re në konfliktin për pavarësinë e Kosovës që përfundoi nga NATO në vitin 1999. Kosova – e cila ishte një provincë autonome e Serbisë në ish-Jugosllavi – shpalli pavarësinë e saj në vitin 2008. Vendi i ri njihet nga mbi njëqind vende, por jo Serbia. Serbia e ka bërë të qartë se nuk do të heqë dorë kurrë nga Kosova.
Marrëveshjet e pazbatuara
Aktivistja serbe Milica Andric Rakiq mendon se marrëdhëniet ndërmjet komuniteteve serbe dhe shqiptare në Kosovë janë në gjendjen më të keqe në dekadën e fundit. E pyeta përse ka ardhur deri këtu.
“Një pjesë e saj është mosgatishmëria e Kosovës dhe Serbisë për t'u angazhuar në mënyrë konstruktive në dialog dhe për të zbatuar marrëveshjet siç ishin paraparë për komunitetin serb. Një nga më të rëndësishmet është Asociacioni i Komunave Serbe, i cili është arritur dhjetë vjet më parë dhe nuk është zbatuar kurrë”.
Komuniteti i Komunave Serbe do të siguronte një nivel të vetë-menaxhimit për serbët etnikë të Kosovës. Ishte rezultat i marrëveshjes së Brukselit të vitit 2013, por Serbia dhe Kosova ende nuk bien dakord se si ta zbatojnë atë. Kjo është një nga pikat kryesore penguese që po ndalon procesin e normalizimit të marrëdhënieve mes dy vendeve.
Ekspertët pajtohen se aktualisht nuk ka elemente që mund të çojnë në konflikt të plotë në Kosovë. Megjithatë, situata mbetet e paqëndrueshme me implikime edhe përtej rajonit. BE-ja po i kërkon Kosovës dhe Serbisë që të gjejnë një zgjidhje. Me luftën në Ukrainë, Ballkani Perëndimor shihet si vija e re e frontit të konfrontimit midis Moskës dhe BE-së. Ngërçi aktual po ngadalëson procesin e normalizimit dhe rrugën e gjatë drejt anëtarësimit në BE, të cilën Kosova dhe Serbia po e kërkojnë.
