“Shpresoj që askush të mos kalojë atë që kam kaluar unë”, thotë një 26-vjeçar njujorkez i cili u shërua nga lija e majmunëve, duke përfunduar historinë e tij të aventurës shëndetësore për AFP. Kyle Plank thekson se ka ndjerë “dhimbjet më të rënda” të jetës së tij dhe shpreh keqardhjen për reagimin e vonuar të autoriteteve shëndetësore kur u shfaqën rastet e para në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Studenti i doktoraturës në farmakologji mësoi për sëmundjen — e cila është endemike në pjesë të Afrikës — majin e kaluar kur u raportuan rastet e para në Evropë dhe Shtetet e Bashkuara, kryesisht te meshkuj homoseksualë.
“Isha pak i shqetësuar se mund të na prekte këtu, veçanërisht pasi jam pjesë e komunitetit LGBTQI+”, i tha ai AFP -së në një intervistë nga një park Queens me rrokaqiejt e Manhatanit në sfond.
"It was the worst pain that I have experienced in my life," says 26-year-old New Yorker Kyle Planck, recalling his recent monkeypox infection.
— The Youth Times (@youthtimes) July 21, 2022
https://t.co/d5b6NSuO5T
Në fund të qershorit, “menjëherë pas paradës së Krenarisë”, eventi kryesor i komunitetit LGBTI+ , ai kujton se filloi të ndihej “i sëmurë”. Testi për zbulimin e koronavirusit doli negativ. Simptomat (ethe dhe ënjtje të nyjeve limfatike) e shtynë atë të konsideronte mundësinë e lisë së majmunit. Mjeku i parë që ai vizitoi i tha të shikonte se si do të zhvilloheshin simptomat, por skuqjet që u shfaqën pas katër ditësh ethe nuk lanë asnjë dyshim. “Një ditë më vonë, ata ishin përhapur në të gjithë trupin”, në rreth 30 vende, përshkruan Kyle Plank.
Më 5 korrik ai iu nënshtrua analizave dhe të nesërmen filloi trajtimin me Tpoxx (tecavirimate), një antiviral efektiv kundër lisë, i cili ishte miratuar në mënyrë eksperimentale kundër lisë së majmunëve.
“Banja të nxehta”
Kyle Plank pranon se ishte me fat sepse kishte shumë njohje me mjekët. “Unë e di që kjo nuk u ndodh shumicës së njerëzve”, thotë ai, duke shpjeguar se u ka dërguar letra shumë njerëzve duke kërkuar qasje në trajtimin antiviral.
Pavarësisht se trajtimi e lehtësoi shpejt dhe sëmundja gradualisht u qetësua me simptoma më të lehta, përshkruan sesi lija e majmunit i solli për rreth një javë “dhimbjet më të rënda” të jetës së tij.
“Bëja banja të ngrohta 6-7 herë në ditë, ky ishte i vetmi lehtësim”, shpjegon ai. “Ishte rraskapitëse”, thotë ai, duke përshkruar se si ndjeu dhimbje në një shkallë 7/10 gjatë gjithë ditës. Në të njëjtën kohë, shton ai, kishte frikë se shoku i tij i dhomës mund të infektohej, edhe pse e dinte që virusi transmetohet vetëm përmes kontaktit të ngushtë.
Ai e konsideron rastin e tij të ketë qenë “relativisht i lehtë” për shkak të diagnostikimit dhe trajtimit të shpejtë. Ai pranon se “shumë kanë një përvojë shumë më të keqe”.
Kritikat ndaj përgjigjes së autoriteteve shëndetësore
Kyle Plank beson se ato mund të ishin marrë jetë më parë, por “duke prekur vetëm një pjesë të vogël të popullsisë, mund të mos jetë konsideruar si prioritet”. “Për qeverinë ishte pak si ‘të presim të shohim çfarë do të ndodhë, të presim të shohim nëse ka ndonjë problem’, por nuk është kështu me sëmundjet infektive", nënvizon ai.
“Ne kemi vaksina, kemi miliona doza Tpoxx”, por “ne nuk jemi ende në gjendje t’i mobilizojmë këto burime”, shton ai.
Shtetet e Bashkuara kanë gjithashtu 100 milionë doza të vaksinës ACAM2000, e cila u zhvillua kundër lisë, por që ka efekte anësore të rëndësishme dhe nuk është e indikuar për personat me imunitet të kompromentuar.
Kur u shfaqën rastet e para të lisë së majmunëve në SHBA, kishte vetëm një mijë doza të vaksinës Jynneos (një vaksinë më moderne dhe më e sigurt), kryesisht për shkak se rreth 800,000 doza u bllokuan në Danimarkë në pritje të miratimit nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA-së (FDA). Kjo vaksinë e veçantë u vu në dispozicion më në fund vetëm në fund të qershorit.
Nju Jorku, me një popullsi prej më shumë se 8 milionë banorësh, ka regjistruar 711 raste të lisë së majmunëve deri më sot.një llogari që mund të nënvlerësohet sipas ekspertëve. Metropoli amerikan ka marrë 21,500 doza të vaksinës Jynneos dhe pret 25,000 doza të tjera në periudhën e ardhshme.
