LIVE: Tensionohet situata, Suedia merr vendimin drastik pas 200 vjetësh, NATO vë në lëvizje 4000 trupa - blindohet kufiri me Rusinë

Një lojë që i ngjan asaj të maces me miun duket se po zhvillohet në veri të Evropës. Megjithatë, në realitet, situata është tejet dramatike dhe tensionet rriten dita-ditës. Pasi Rusia dërgoi në kufirin e saj me Finlandën në fund të nëntorit 2023, Helsinki fillimisht mbylli një pjesë dhe më pas të gjitha pikat e saj kufitare. Kur i rihapi ato pas disa javësh, Rusia organizoi më shumë kolona migrantësh, kështu që i mbylli përsëri. Finlanda më pas tregoi se sa më të rëndësishme janë reagimet e shpejta. “Kur bëhet fjalë për agresionin inovativ të Rusisë, Perëndimi nuk duhet të hezitojë, ai duhet të lëvizë shpejt dhe me vendosmëri”, shkruan “Politico”. Dhe në fakt, duket se disa nga vendet europiane e kanë marrë seriozisht këtë. E fundit, në këtë përpjekje, është Suedia.

Lëvizja e Suedisë

Suedia priti të bashkohej me NATO-n derisa Hungaria dhe Turqia hoqën dorë nga kundërshtimi i tyre dhe tani është zotuar të dërgojë njësi luftarake tokësore për të marrë pjesë në operacionet e NATO-s përgjatë kufirit rus. Kryeministri Ulf Kristersson tha dje se Suedia nuk do të presë ratifikimin e kandidaturës së saj për anëtarësim nga dy parlamentet në Ankara dhe Budapest dhe se do të dërgojë trupat e saj në Letoni në kufirin lindor të NATO-s, raporton “Newsweek”. “Suedia dhe fqinjët e saj jetojnë nën hijen e drejtpërdrejtë të luftës së Rusisë kundër Ukrainës. Por kërcënimet ruse, dezinformimi dhe sulmet kibernetike janë një përpjekje për të destabilizuar të gjithë Evropën”, tha Kristersson. “Vitin e kaluar njoftova se Suedia është e gatshme të sigurojë njësi luftarake tokësore për mbrojtjen e vendeve baltike. Mund të raportoj sot se qeveria synon të kontribuojë në forcën luftarake të udhëhequr nga Kanadaja në Letoni”, shtoi ai.

NATO në gatishmëri

Nuk dihet ende se sa i madh apo i armatosur do të jetë kontingjenti suedez. E përditshmja suedeze Dagens Nyheter citoi burime të paidentifikuara ushtarake të thoshin se forca do të përbëhet nga rreth 800 ushtarë të mbështetur nga automjete të blinduara. Kreu i ushtrisë suedeze, Jonny Lindfors, u tha më parë gazetarëve se këto forca mund të vendosen në fillim të vitit 2025. Forcat suedeze do t'i bashkohen grupit të betejës të udhëhequr nga Kanadaja. Është një nga katër formacionet e tilla me bazë në Estoni, Letoni, Lituani dhe Poloni dhe synohet si linja e parë e mbrojtjes kundër çdo pushtimi tokësor të ardhshëm rus të shteteve baltike. “Jemi të kënaqur me këtë vendim të rëndësishëm, i cili së bashku me pranimin e ardhshëm të Suedisë në NATO, do të bëhet një investim i rëndësishëm në forcimin e sigurisë dhe mbrojtjes rajonale të Letonisë”, ka shkruar X në rrjetin social. Ky grup beteje i udhëhequr nga Kanadaja aktualisht përfshin kontigjente nga Shqipëria, Republika Çeke, Kanadaja, Islanda, Italia, Mali i Zi, Polonia, Sllovakia, Sllovenia dhe Spanja. Numri total i ushtarëve është rreth 4000, dhe selia është në një kamp ushtarak afër Rigës.

200 vjet neutralitet

Suedia ende pret të bëhet anëtari i 32-të i NATO-s pasi pranimi i saj është bllokuar nga tensionet dypalëshe me Turqinë. Parlamenti hungarez po vonon gjithashtu ratifikimin e ofertës së Stokholmit, por kryeministri hungarez Orban pritet të tërhiqet menjëherë pasi ta bëjë presidenti turk Erdogan. Suedia dhe Finlanda filluan procesin e anëtarësimit në NATO pas pushtimit rus të Ukrainës. Për Suedinë kjo nënkuptonte një shkëputje nga 200 vjet neutralitet, megjithëse Stokholmi bashkëpunoi me NATO-n, Suedia është anëtare e Bashkimit Evropian dhe ka qenë e përfshirë në disa operacione të huaja, duke përfshirë luftën në Afganistan, operacionet paqeruajtëse të NATO-s pas luftës në Bosnje dhe Aleanca e ndërhyrjeve në luftën civile libiane. Kristersson tha se qeveria e tij po rrit shpenzimet e mbrojtjes me rreth 2.6 miliardë dollarë për të përmbushur objektivin e shpenzimeve të NATO-s prej dy përqind të PBB-së. “Shpenzimet e mbrojtjes do të dyfishohen midis 2020 dhe 2024, dhe kemi përgjegjësi për përdorimin efektiv të tyre”, tha ai. Udhëheqësit rusë kanë kërcënuar vazhdimisht Finlandën dhe Suedinë për anëtarësimin në NATO.

Më shumë se 14.6 milionë ukrainas brenda vendit – apo rreth 40 për qind e popullsisë së përgjithshme – do të kenë nevojë për ndihmë humanitare gjatë këtij viti, sepse lufta pushtuese e Rusisë në Ukrainë po vazhdon të shkaktojë vdekje dhe shkatërrim, tha Zyra e OKB-së për Koordinim të Çështjeve Humanitare (KCH).

Gjendja e tanishme humanitare ka shumë mundësi të përkeqësohet më shumë këtë vit, nëse luftimet vazhdojnë dhe nëse rriten sulmet ndaj energjisë dhe infrastrukturave të tjera të rëndësishme, tha KCH më 9 janar.

Sipas saj, lufta i ka detyruar rreth 6.3 milionë ukrainas të strehohen jashtë vendit, dhe në fund të këtij viti, 5.9 milionë refugjatë nga Ukraina u regjistruan në Evropë.

“Civilët po vriten dhe plagosen çdo ditë, ndërsa shtëpitë e tyre dhe infrastruktura e rëndësishme po shkatërrohet”, tha KCH.

Rusia i sulmoi rajonet e Ukrainës me një breshëri raketash nga ajri më 8 janar, duke i vrarë së paku katër persona, plagosur mbi 40 të tjerë, si dhe duke shkaktuar dëme në infrastrukturën civile dhe objektet ekonomike.

Ushtria ukrainase tha se në shumicën e vendit, përfshirë në kryeqytet Kiev, u lëshuan sirena për sulme ajrore më 8 janar.

“Java e parë e janarit solli një valë sulmesh në Ukrainë, duke nisur nga 29 dhjetori deri më sot”, shtoi ajo.

Misioni i Kombeve të Bashkuara në Ukrainë i bëri thirrje komunitetit ndërkombëtar të bëjë më shumë për t’i ndihmuar Ukrainën dhe fqinjët e saj për t’u ballafaquar me nevojat e vazhdueshme të popullsisë civile gjatë sezonit të dimrit.

Në gjithë Ukrainën u lëshuan sirena për të paralajmëruar sulme të mundshme ruse mëngjesin e së mërkurës, ndërsa autoritetet ukrainase u kërkuan qytetarëve të strehohen.

“Rrezik për sulme raketore nëpër territorin e Ukrainës! [Avionët rusë] MiG-31Ks po ngrihen nga fusha ajrore Savasleika [në rajonin rus Nizhny Novgorod]”, paralajmëruan Forcat Ajrore të Ukrainës në rrjetin social Telegram.

Ato u bënë thirrje ukrainasve të mos i shpërfillin paralajmërimet për sulme të mundshme ajrore.

Prej fillimit të këtij viti, Rusia ka kryer sulme të mëdha dhe vazhdueshme ajrore nëpër rajonet e Ukrainës.

Vetëm më 8 janar, ajo i sulmoi rajonet e Ukrainës me një breshëri raketash nga ajri, duke i vrarë së paku katër persona, plagosur mbi 40 të tjerë, si dhe duke shkaktuar dëme në infrastrukturën civile dhe në objektet ekonomike.

Më 9 janar, Zyra e OKB-së për Koordinim të Çështjeve Humanitare tha se më shumë se 14.6 milionë ukrainas brenda vendit – apo rreth 40 për qind e popullsisë së përgjithshme – do të kenë nevojë për ndihmë humanitare gjatë këtij viti, sepse lufta pushtuese e Rusisë po vazhdon të shkaktojë vdekje dhe shkatërrim.

Gjendja e tanishme humanitare ka shumë mundësi të përkeqësohet më shumë këtë vit, nëse luftimet vazhdojnë dhe nëse rriten sulmet ndaj energjisë dhe infrastrukturave të tjera të rëndësishme, sipas saj.

Një video rrëqethëse nga Ukraina është shfaqur në rrjetet sociale.

Në videon e shkurtër shfaqet shpërthimi, që nga detonimi i fuqishëm thyhen dritaret e një spitali në Pokrovsk në lindje të vendit, derisa kirurgët po bënin gati një pacient për ndërhyrje kirurgjikale.

Spitali sipas mediave ukrainase është dëmtuar gjatë granatimit të qytetit gjatë 6 janarit, ku si pasojë kanë humbur jetën 11 persona.

E nga goditja e fuqishme janë thyer dritaret derisa copëzat e xhamit kanë lënduar pacientin dhe personelin mjekësor.

Kreu i rajonit të Donetskut, Vadim Filashkin thotë se në mesin të vdekurve janë pesë fëmijë.

“Rusët goditën Pokrovskin me raketa S-300. Vranë 11 persona dhe plagosën tetë tjerë. Goditja kryesore ndodhi në Pokrovsk dhe Rivne Mirnograd”, tha Filashkin në profilin e tij në Telegram.

E nga agjencia për situata të jashtëzakonshme në Ukrainë, është bërë e ditur se dy ndërtesa në Pokrovsk janë shkatërruar plotësisht nga granatimet ruse. 

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky komunikoi me kryeministrin belg Alexander De Croix, të cilin e informoi, siç thotë ai, për sulmet masive ajrore të Rusisë dhe nevojën e vazhdueshme për të forcuar “mburojën ajrore” të Ukrainës.

Sipas postimit të Zelensky në Platformën X, presidenti ukrainas përgëzoi Belgjikën për marrjen e Presidencës së Këshillit të BE-së, duke shtuar se “mbështetja e Ukrainës dhe ligjit ndërkombëtar është ndër prioritetet e tij”.

Të dy liderët diskutuan gjithashtu, sipas presidentit ukrainas, procesin e anëtarësimit të Ukrainës në BE, bashkëpunimin dypalësh të mbrojtjes si dhe koordinimin e ndihmës evropiane të mbrojtjes për vendin e tij, si dhe miratimin e ndihmës financiare të BE-së.

Postimi i plotë i Zelensky:

“Kam folur me kryeministrin Alexandre de Croix për të uruar Belgjikën për marrjen e Presidencës së Këshillit të BE-së. Vlerësoj se mbështetja e Ukrainës dhe ligjit ndërkombëtar është ndër prioritetet e tij.

Ne vlerësojmë vendimin e dhjetorit për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit të Ukrainës me BE-në dhe presim që me mbështetjen e Belgjikës, vendi ynë të bëjë përparim të rëndësishëm drejt realizimit të hapave të mëtejshëm zyrtarë në këtë rrugë.

E informova kryeministrin de Croix mbi sulmet masive ajrore të Rusisë dhe nevojën tonë të vazhdueshme për të forcuar mburojën ajrore të Ukrainës. Ne diskutuam bashkëpunimin tonë dypalësh të mbrojtjes si dhe koordinimin e ndihmës evropiane të mbrojtjes.

Ne diskutuam gjithashtu rëndësinë e miratimit të ndihmës financiare prej 50 miliardë eurosh të BE-së, si dhe zbatimin e vazhdueshëm të Formulës së Paqes në Ukrainë”.

Operatori i rrjetit energjetik të Ukrainës ka thënë se moti i ashpër ka lënë më shumë se 1000 qytete dhe fshatra pa energji elektrike në nëntë rajone.

Konsumi i energjisë elektrike ishte në nivelet më të larta të kësaj jave pasi temperaturat ranë në rreth -15C në shumë pjesë të vendit, tha operatori i rrjetit Ukrenergo, shkruan Sky News.

“Niveli i konsumit vazhdon të rritet për shkak të rënies së konsiderueshme të temperaturës në të gjithë vendin”, thuhet në aplikacionin e mesazheve Telegram, duke shtuar se konsumi i energjisë elektrike në mëngjes ishte tashmë 5.8% më i lartë se një ditë më parë.

“Që nga mëngjesi i sotëm për shkak të motit të keq – erërave të forta, rryma e akullit është ndërprerë në 1025 vendbanime”.

Moti shkaktoi dëme të konsiderueshme në rrjetet e shpërndarjes me erëra të forta, ngrica dhe një shtresë e trashë akulli në pajisje, gjë që vonoi punimet e riparimit, sipas Ukrenergo. 

Vitaliy Kim, guvernator i rajonit jugor të Mykolaiv, ku 215 qytete dhe fshatra janë pa energji elektrike, deklaroi  se akulli në kabllot e energjisë elektrike kishte mbi 5 cm trashësi.