rancezët janë populli më skeptik në botë rreth vaksinimit kundër coronavirusit, ku aktivistë të vijës së ashpër po përhapin dezinformata në internet, pohon specialisti kundër dezinformimit, Marianna Spring.
Në kohën e lirë, Gilles pëlqen të shikojë filma shkencor dhe të lexojë “dessinees” – libra komike francez, raporton bbc.
Ai gjithashtu ndihmon në drejtimin e një grupi në Facebook në gjuhën frënge me temë konspiracioni, ku ka 50 mijë anëtarë, shumë prej të cilëve përhapin gënjeshtra rreth coronavirusit.
Ai u bë anëtar menjëherë pas fillimit të pandemisë, gati një vit më parë.
“Pata ndjesi se e gjithë kjo gjë ishte e mbivlerësuar dhe e gabuar”, thotë Gilles. Ajo nuk e mohon – si disa të tjerë në grup – që coronavirusi është i vërtetë. Në vend të kësaj, ajo strehon dyshime të paqarta në lidhje me sëmundjen, shërime të mundshme dhe fshehje të pretenduara.
Ai ka frikë, pavarësisht nga pesha e provave shkencore, se vaksinat janë zhvilluar shumë shpejt për të qenë të sigurt. Dhe historia e Gilles është pjesë e një tablo më të madhe.
Rritja e mediave sociale
Grupi në Facebook që Gilles ndihmon për të drejtuar është vetëm një shembull i një tendence më të madhe – një rritje e përmbajtjes anti vaksinë në gjuhën frënge në mediat sociale gjatë vitit të kaluar.
Kërkimet nga BBC Monitoring zbuluan se numri i ndjekësve të faqeve që ndajnë përmbajtje ekstreme anti-vaksine në frëngjisht u rrit në vitin 2020, nga 3.2 milionë në gati 4.1 milionë pëlqime.
Këto faqe nuk kanë të bëjnë me pyetje të ligjshme mjekësore – ato janë kilometra larg diskutimeve shkencore dhe politike që po zhvillohen aktualisht në Evropë dhe gjetkë.
Në vend të kësaj, ata drejtohen nga njerëz që e kanë vendosur vendosmërisht kundër vaksinimeve dhe që përhapin thashetheme të rreme për vaksinat që vrasin miliona, që përmbajnë pajisje gjurmuese ose ndryshojnë ADN-në tonë.
Faqet kundër vaksinave në frëngjisht gjithashtu kanë tendencë të përzihen në postet anti-vendosje. Shumë prej qendrave të diskutimeve rreth shqetësimeve se vaksinimet anti coronavirus mund të bëhen të detyrueshme, me komunitetet anti-vendosje dhe protestë nga frika se demokracia franceze do të zëvendësohet me një të ashtuquajtur “diktaturë sanitare”.
Vaksinimi COVID-19 aktualisht nuk është i detyrueshëm në Francë, megjithëse fëmijëve u kërkohet ligjërisht të vaksinohen kundër disa sëmundjeve.
Facebook thotë se po heton grupet dhe faqet e shënuara nga kërkimi i BBC-së dhe se ka hequr 12 milionë copë dezinformata të dëmshme në lidhje me virusin dhe vaksinat e aprovuara.
“Javën e kaluar ne njoftuam masa të mëtejshme për të frenuar përhapjen e keqinformimit të dëmshëm në grupe”, tha një zëdhënës i kompanisë, “përfshirë kufizimin e mundësisë së atyre që shkelin rregullat tona”.
Në grupin e drejtuar nga Gilles, shfaqen teori të çuditshme konspirative së bashku me mesazhet që shprehin pikëpamje më të moderuara, si kundërshtimi për të bërë të detyrueshme vaksinat.
Ai nuk pajtohet me përmbajtjen ekstreme, por Gilles thotë se ai lufton për të fshirë të gjitha mesazhet ofenduese.
Dosjet anti-vaksinim
Në grupin e drejtuar nga Gilles, shfaqen teori të çuditshme konspirative së bashku me mesazhet që shprehin pikëpamje më të moderuara, si kundërshtimi për të bërë të detyrueshme vaksinat.
Ai nuk pajtohet me përmbajtjen ekstreme, por Gilles thotë se lufton për të fshirë të gjitha mesazhet ofenduese.
Por ka edhe të tjerë që përpiqen më të mirën e tyre për të luftuar valën e komploteve kundër vaksinave. Ata krijojnë faqet e tyre në Facebook, duke depërtuar në hapësirat në mediat sociale ku lulëzojnë gënjeshtrat.
Marie – jo emri i saj i vërtetë – drejton një grup vullnetarësh që shtyjnë mesazhe pro vaksinave në internet. Ajo dëshiron të mbetet anonime sepse ka frikë për sigurinë e saj.
“Ne kishim shumë kërcënime me vdekje”, shpjegon ajo, paksa e tronditur ndërsa fliste nga shtëpia e saj në Paris, “[nga] njerëz në mediat sociale që lexojnë faqen tonë dhe nuk u pëlqen ajo që shohin në të”.
E pyeta pse vazhdon përpara abuzimit. “Unë e dua shkencën”, thotë ajo, “dhe unë i urrej lajmet e rreme”.
Faqja e saj në Facebook armatos ndjekësit me informacion të saktë në lidhje me vaksinat, u kërkon atyre të debatojnë njerëzit dhe madje të përpiqen t’i bindin ata të vaksinohen.
Historia dhe liria
Kjo betejë për të vërtetën po zhvillohet në të gjithë botën, por është veçanërisht e ashpër në Francë.
Sipas një studimi nga Ipsos në fund të vitit të kaluar, vetëm 40 për qind e francezëve kishin ndërmend të merrnin një vaksinë kundër COVID-19 – megjithëse një studim më i fundit tregoi se numri është rritur në më shumë se gjysmën.
Por Tristan Mendes France, një pedagoge universiteti që ndihmon në drejtimin e një ueb-faqe të quajtur Conspiracy Watch, është ende i shqetësuar për shifrat. Pesëmbëdhjetë vjet më parë, thotë ai, sondazhet treguan se vetëm rreth një e dhjeta e popullsisë së Francës ishin skeptikë për vaksinat.
“Është e rëndësishme të bëhet dallimi midis atyre që janë skeptikë rreth vaksinës dhe atyre që janë absolutisht anti-vaksinë”, thotë ai.
Sipas këndvështrimit të tij, lëvizja kundër vaksinës në internet ka lulëzuar veçanërisht në Francë sepse luan me skepticizmin e mëparshëm të autoritetit dhe kompanive farmaceutike.
Nuk ka të bëjë vetëm me teoritë e konspiracionit në internet. Sipas Mendes France dhe ekspertëve të tjerë, skepticizmi i vaksinave ka rrënjë më të thella dhe më të komplikuara – një kombinim i mosbesimit të thellë në shtet, pasionit për lirinë personale dhe dështimeve historike.
Vendi përjetoi një skandal të vaksinave të mirëfillta në vitin 2009. Qeveria franceze bleu doza të mjaftueshme të vaksinës kundër virusit H1N1 “gripit të derrit” për të vaksinuar tërë popullatën e tij.
Kushtonin më shumë se 600 milionë euro, por me vetëm disa qindra vdekje nga gripi i derrit në vend, shumë nuk e donin vaksinimin. Shihej si humbje e madhe parash.
Javët e fundit, Franca ishte një nga disa vendet evropiane që pezulloi përdorimin e vaksinës Oxford-AstraZeneca kundër COVID-19 për shqetësimet në lidhje me mpiksjen e gjakut.
Rregullatorët e Mjekësisë në Mbretërinë e Bashkuar dhe Bashkimin Evropian kanë arritur në përfundimin se nuk ka prova që vaksina shkakton mpiksje dhe se vaksinimi është i sigurt dhe efektiv.
Por është një tjetër lajm që është përdorur nga aktivistët anti-vaksinë për të promovuar rrëfime konspirative.
Mjeku kundërthënës
Pastaj ka të ashtuquajturin “efekti Didier Raoult”. Ai është një mjek i cili është një emër i njohur në Francë – i famshëm për intelektin dhe zhurmën e tij.
“Nëse sapo filloni të zgjoheni, është një krim në vendin tonë. Është shumë e vështirë për mua të mos jem i zgjuar. Më vjen keq”, nënqesh ai, duke folur nga instituti i kërkimit në Marseille.
Pavarësisht nga një reputacion dikur të madh për kërkimin shkencor, mjeku shkaktoi polemik kur ai mbështeti përdorimin e një ilaçi të quajtur hidroxiklorokinë për të trajtuar coronavirusin.
Pretendimet e tij u përsëritën nga presidenti amerikan, Donald Trump, por nuk kishin prova shkencore. Incidenti rezultoi në një ankesë zyrtare nga kolegët e tij në komunitetin mjekësor.
Përveç polemikave rreth ilaçit, Dr Raoult është bërë – pa asnjë zgjedhje të tijën – një hero për aktivistët e fortë që shtyjnë komplotet anti-vaksinuese. Citate fiktive që i atribuohen në mënyrë të gabuar mjekut janë shpërndarë në mediat sociale.
Ndërsa këto mesazhe janë false, ai ende ka disa mendime të diskutueshme rreth vaksinave. Ai thotë se nuk është i sigurt se njerëzit nën moshën 65 vjeçare duhet të marrin një vaksinë kundër coronavirusit. Kjo pavarësisht përfitimeve që ekspertët e shëndetit publik tregojnë: të rinjtë mund të preken seriozisht nga virusi dhe vaksinimi masiv mund të kufizojë mutacionet e dëmshme të virusit.
E prekshme nga keqinformimi
Qasja e Dr. Raoult duket të jetë pjesë e një opinioni më të përgjithshëm në Evropën – francez folëse. Në fundin ekstrem, nganjëherë rritet mendimi konspirativ.
Gilles, adhuruesi i shkencave shkencore, është i sigurt se nuk dëshiron një vaksinë COVID-19. Ai është këmbëngulës në mposhtjen e sëmundjes.
“Nuk mendoj se mund të ndodhë diçka”, thotë ai, “Ndoshta [do të] merrja simptoma të gripit, por kjo është shumë e pamundur”.
COVID-19 ka një normë më të lartë vdekshmërie sesa gripi në të gjitha grupmoshat, përveç ndoshta fëmijëve nën moshën 12 vjeçare. Efektet afatgjate të coronavirusit mund të jenë edhe të rënda – dhe është më infektive se gripi.
Por dyshimi i tij i vazhdueshëm e lë Gilles – dhe të tjerë si ai – të prekshëm nga të gjithë.
