Poezia është testamenti i jetës, çelësi i universit, shprehja e bukurisë, lirisë dhe mrekullisë. Grigore Coman vjen në një festë të zakonshme të aromave të fjalëve të ndërthurura me dashuri dhe ndjenja të tjera të zgjedhura. Ekzistojnë disa rregulla të arta për një edukim të shëndetshëm dhe një jetë të ekuilibruar, pas së cilës lindin vepra të denja për lexim dhe admirim. Fjalët janë ilaç për shpirtin, dhe shpirti i fjalës mund të gjendet jo vetëm përmes teksteve të shenjta, por edhe përmes teksteve të këtilla lirike që përfaqësojnë shpirtin rumun dhe fisnik të një poeti të jashtëzakonshëm.
Poezia është dimensioni më i pastër që ka çdo qenie njerëzore. Grigore Coman ka lindur për të sjellë gëzim dhe bukuri. Përmes bukurisë hyjnore në poezitë e tij, ai pushton zemrat, simpatinë dhe entuziazmin e të gjithë shkrimtarëve rumunë dhe shqiptarë. Përmes punës së tij, autori konfirmon mendimin se keni sukses përmes profesionalizmit dhe ruani karakterin tuaj. Ky koleksion tekstesh kushtuar lirikës së tij është një dëshmi e interesit dhe vëmendjes, e jehonës dhe rezonancës përmes së cilës ai krijoi poezinë e tij në gjuhën rumune, të përkthyer aktualisht dhe në shqip.
Poezia e autorit evoluon midis dy anktheve që bluajnë ndërgjegjen e artistit, e cila nuk mund të mbetet indiferente ndaj gjithçkaje që ndodh rreth tij: ideve fisnike, fenomenit të ndërgjegjes morale, fatit të komunitetit, vlerave lirike që janë në të njëjtën kohë një trazirë serioze filozofike dhe fati i tyre: ai intim. Si pasojë, gjuha poetike njeh dy regjistra. Në shpirtin e poetit ka dy zëra që marrin tone të ndryshme muzikore, në varësi të gjendjes në të cilën ndodhet, dhe asaj që dëshiron të sugjerojë. Prandaj, poezia e zotit Coman alternohet në këto nivele bazë, duke marrë nuanca të ndryshme në tekstin poetik. Nga njëra anë, kemi të bëjmë me një ton serioz, plot thekse melankolike në një dialog ekzistencial me jetën, dhe nga ana tjetër, një ton të qetë, me hipostazën e një shpirti të butë, delikat, të bartur në tokën e pastër të lirizmit.
Shpesh këto dy regjistra bashkohen në një, sepse mendimet intime të poetit kanë kuptim vetëm në një kontekst më të gjerë. Grigore Coman përbuz banalitetin, agresionin, pornografinë, monotoninë dhe regjistrat e ulët të gjuhës, duke vlerësuar aktin poetik si një produkt superior shpirtëror dhe estetik. Poeti shkakton një mërgim të shpirtit në sfera të njohura dhe të panjohura, në territorin fizik të jetës dhe në një kronotop poetik. Në të gjitha hipostazat e poezisë autori dëshmon një ndjeshmëri të rrallë, një përvojë të thellë të fenomeneve që janë objekt i poezisë së tij. Herë pas here, heshtja e mbretërimit të tij është forma tjetër e dhimbjes, por jo mungesa e shpirtit, e melankolisë, e frymëzimit vetëvrasës.
Sintaksa, si një kombinim gjuhësor dhe si një kombinim imagjinar, është jashtëzakonisht plastik. Autori demonstron se ai është një poet që posedon mjete gjuhësore, se është i pajisur me një kapacitet mbresëlënës për të hulumtuar natyrën dhe botën, por mbi të gjitha ai zotëron aftësinë kombinuese të elementeve përbërës të poezisë së tij. Poeti tregon guxim dhe i jep krahë fantazisë së tij, ndërsa kontrollon strukturën e poezisë. Poezia Comaniane është jashtëzakonisht moderne.
Autori huazon tema të vjetra, sfondin leksikor të poezisë tradicionale, por si në pikturën moderne, duke marrë parasysh objektet në hapësirë që dominojnë të gjithë elementët e ekuilibrit, vëllimit, qendrës së gravitetit, mund të themi se në vargjet e tij kemi një poet që merret me një shkëputje nga çdo subjektivizëm, ndrërsa shkrimi i tij nuk është vetëm një shprehje e shpirtit, por edhe një ekzistencë organike, objektive. Këtu është një thelb i doktrinës së arritjeve bashkëkohore.
Poeti përdor fraza jashtëzakonisht plastike në tekst, në një përshkrim të papritur të atmosferës, i cili na çon në një terren pothuajse ëndërrimtar. Fjalët Comaniane bëhen të shkëlqyera, në rendin e tyre. Poezia e tij nuk mund të klasifikohet aq lehtë si erotike, kombëtare ose historike. Poezia e tij shndërrohet në një poezi filozofike, medituese, njerëzore dhe universale. Një komponent i këmbalecës së pikturave të zotit Coman është ëndrra. Ëndrra nuk është vetëm një fenomen fiziologjik në tekstin poetik, por më shumë se një realitet ëndrrash i ndërthurur me realitetin. Poeti nuk e vendos ëndrrën në qendër të poezisë së tij, por dimensionin e realitetit të tij.
Konsideruar kështu, poezitë përkatëse janë të vendosura në pikën nyjore të asaj që Mircea Vulcănescu e quajti kyçin e metafizikës me historinë, unitetin misterioz të shprehjes nga i cili shfaqen tonet, dimensionet dhe lartësitë që ndodhen në afërsi të asaj sublime që foli Immanuel Kant në ese në periudhën para-kritike. Prania e ritmeve, shpesh mjaft të çuditshme, të një ndjeshmërie të një natyre mjaft të veçantë, të një mekanizmi delikat dhe kompleks në të cilin shfaqet spektakli i botës. Një portret lirik me vija të vizatuara intensivisht, duke qenë i një idhulli lavdërues.
Poezia është një ëndërr dhe ëndrra është poezi. Unë nuk mendoj se ka një poet i cili, në thellësinë e zemrës së tij, nuk ëndërron për një revistë, një antologji, një libër, një botim në të cilin poezia është një mbretëreshë. Ndër mendimet tona janë fjalë të shkruara dhe të pashkruara që kanë nevojë për fjalë të tjera të mbyllura midis faqeve të një libri. Çdo gjë që është krahu i krijimit në qiellin e shpirtit, bëhet një fluturim në ngjyrë të pafundme me shpirtin në rrugën e fluturimit drejt lumturisë!
Grigore Coman u lind në Atdheun e Poezisë. Ai e do bukurinë e vargjeve dhe faktin që Zoti e formësoi gruan si subjekt admirimi dhe frymëzimi. Poeti shtrin dorën drejt gëzimit të shpirtit mbi kulturën dhe i përqafon lexuesit e tij me dashuri. Është një gëzim i madh në një mori emocionesh, që gjendet në faqet e këtij vëllimi të denjë për t’u lexuar dhe admiruar. Zoti Coman është një shpirt i mirë dhe bujar, një njeri që ndjen dashuri me fjalë dhe formon mendime të bukura mes rreshtave. Çdo vit në të cilin shtojmë një buzëqeshje, një buzëqeshje, një moment të përjetësisë që rrjedh në fjalimin e shpirtit, ne jemi më të pasur me një vepër të re dhe me një përmbushje ëndrrash.
Banori ynë Maramureshan nga Rëmniku Vëlçea është një burim i pashtershëm gëzimi dhe drite, nga i cili buron mirësia, kultura, përkushtimi dhe bukuria. Përulem me respekt dhe vlerësim për poetin që takoi poetin Nikita Stënesku. Herë pas here, ai din të relaksohet nën mantelin e ëndrrave. Ka krahë të fortë që e drejtojnë shkrimin e tij në qiellin e fluturimit. Në këtë libër të ri, me një poete të shquar shqiptare dhe me një poet të talentuar rumun, pata gëzimin të takoj një poezi të thellë dhe të veçantë. (Bukuresht, vjeshtë 2021)
