LIVE: Rusia po ndërton lidhje të forta me këto vende – vjen reagimi i Amerikës pas raportimeve për sulm ndaj këtyre dy shteteve

Grupi mercenar rus Wagner ka deklaruar së fundmi se i ka dhënë fund praktikës famëkeqe të rekrutimit të të burgosurve për të luftuar në Ukrainë, një akt që gjerësisht është interpretuar si një zbehje e ndikimit të liderit Yevgeny Prigozhin.

Analistët kanë sugjeruar se ai ishte një figurë gjithnjë e më e rëndësishme në një luftë të supozuar për pushtet në Kremlin, me kritikat e tij të përsëritura dhe gjithnjë e më të hapura ndaj ushtrisë ruse që shiheshin si një reflektim i kësaj.

Megjithatë, njoftimi i fundit rreth përdorimit të të dënuarve nga kolonitë penale të Rusisë pason reagimet e raportuara nga shifrat brenda shërbimeve të sigurisë së vendit.

Ky njoftim ka ardhur vetëm disa javë pasi Vladimir Putin zëvendësoi Sergei Surovikin, një njeri me të cilin Prigozhin kishte një marrëdhënie të mirë, si komandant përgjegjës për forcat ruse në Ukrainë me shefin e shtabit të përgjithshëm, Valery Gerasimov .

Eksperti i sigurisë kombëtare Dmitri Alperovitch tha se zhvillimet e fundit treguan se Prigozhinit po i priten “krahët”, ndërsa shtoi se ai “do përfundojë keq”, pasi askush nuk e vlerëson më atë.

Uashingtoni ka thënë se nuk ka “asnjë tregues” për një kërcënim të drejtpërdrejtë ushtarak nga Rusia ndaj Moldavisë ose Rumanisë në këtë kohë.

Ky reagim erdhi, pasi Ukraina tha se disa raketa ruse fluturuan mbi të dy vendet.

Zëvendës zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Vedant Patel foli pas spekulimeve rreth një reagimi të mundshëm të NATO-s nëse konstatohej se raketat do të hynin në hapësirën ajrore të Rumanisë, një prej vendeve anëtare të saj.

“Ne mbajmë kontakte dhe komunikim të ngushtë me partnerët tanë moldavë dhe aleatët rumunë,” shtoi Patel.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy ka deklaruar se Ukraina ka siguruar “sinjale të mira” gjatë turneut të tij nëpër kryeqytetet evropiane, por shtoi se nevojitet më shumë punë për të marrë armët që i duheshin vendit të tij.

“Londër, Paris, Bruksel – kudo që kam folur këto ditët e fundit se si të forcojmë ushtarët tanë kemi marrë sinjale të mira,” tha presidenti i Ukrainës në fjalimin e tij.

“Kjo ka të bëjë me raketat dhe tanket me rreze të gjatë veprimi dhe nivelin tjetër të bashkëpunimit tonë, avionët luftarakë. Por ne duhet të vazhdojmë të punojmë për këtë.”

Ishte detyrë e përbashkët e ukrainasve, tha ai, “të merrnin gjithçka që u tha dhe u ra dakord dhe ta transformonin në furnizime konkrete, dokumente konkrete, linja konkrete të reja bashkëpunimi”.

Ministri i Jashtëm i Rusisë ka pohuar se përpjekjet e Perëndimit për të “izoluar” vendin e tij kishin dështuar plotësisht dhe Moska po ndërtonte marrëdhënie më të forta me vendet në Afrikë, Lindjen e Mesme, Azi-Paqësor dhe gjetkë.

“Sot ne mund të pohojmë se planet e Perëndimit për të izoluar Rusinë duke na rrethuar me një kordon sanitar kanë qenë një fiasko,” u tha Sergei Lavrov diplomatëve rusë në një ngjarje në ministrinë e tij pas kthimit nga një turne gati njëjavor në Afrikë.

“Pavarësisht orgjisë anti-ruse të orkestruar nga Uashingtoni, Londra dhe Brukseli, ne po forcojmë marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë në kuptimin më të gjerë të këtij koncepti me shumicën ndërkombëtare”, tha ai.

Udhëtimi i fundit i ministrit të jashtëm veteran e çoi atë në Mali, Mauritani, Sudan dhe Irak. Ai gjithashtu vizitoi së fundmi Afrikën e Jugut, Eswatinin, Angolën dhe Eritrenë.

Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov ka hedhur poshtë akuzat e perëndimit se Vladimir Putin ishte i përfshirë drejtpërdrejt në rrëzimin e avonit të pasagjerëve MH17 në Ukrainën lindore në vitin 2014. Ai i komentoi këto akuza si shpifje dhe të pabaza. “Pretendimet se Putini ka vendosur të vendosë sistemin e armëve Buk në rajonin Donbas të Ukrainës lindore nuk kanë asnjë bazë”, u shpreh Peskov.

Boeing i “Malaysia Airlines” u rrëzua nga një raketë ruse e mbrojtjes ajrore Buk mbi territorin e kontestuar në korrik 2014. Të gjithë 298 personat në bord vdiqën. Një ekip ndërkombëtar hetuesish në Holandë u shpreh para pak ditësh se telefonatat e përgjuara tregojnë për rolin aktiv të Putinit në rrëzimin e aeroplanit.

"Rusia nuk mori pjesë në hetim në asnjë mënyrë. Prandaj, ne nuk mund t'i pranojmë rezultatet, veçanërisht pasi nuk u dhanë arsye për deklarata të tilla," tha Peskov.

Por sipas hetimeve ka qenë pikërisht Rusia ajo që ka refuzuar të bashkëpunonte. Megjithëse hetuesit nuk kanë prova të drejtpërdrejta që Putini pranoi të rrëzonte aeroplanin, kishte "indikacione të forta" se Putini vendosi t'u siguronte separatistëve pro-rusë raketën anti-ajrore Buk që rrëzoi avionin. Rusia mohon vazhdimisht çdo përfshirje në rrëzimin e aeroplanit të Boeing Malaysia Airlines.

Kryeprokurori Andriy Kostin bëri me dije se Ukraina nuk do të tërhiqet, do të përdorë të gjithë mekanizmat ligjorë ndërkombëtarë në një përpjekje për të sjellë Putinin para drejtësisë për rrëzimin e aeroplanit të MalaysiaAirlines. Edhe pse ka pasur indikacione të forta se vendimi ishte marrë nga Putin, hetuesit thanë se nuk kishte prova të mjaftueshme për ta ndjekur atë penalisht.

Forcat ruse morën iniciativën në Ukrainë dhe filluan ofensivën e tyre tjetër të madhe në rajonin e Luhanskut. Në raportin e fundit, Instituti Amerikan për Operacione Lufte (ISW) shkruan se ritmi i operacioneve ruse përgjatë linjës Svatova-Kremin në perëndim të Oblastit të Luhanskut u rrit ndjeshëm javën e kaluar. Burimet ruse raportojnë se trupat konvencionale ruse po sulmojnë linjat e mbrojtjes ukrainase dhe po bëjnë përparime të lehta përgjatë kufirit të rajoneve Kharkiv dhe Luhansk, veçanërisht në veriperëndim të Svatov pranë Kupyansk dhe në perëndim të Kreminës. 

ISW thekson se ofensiva ruse nuk ka arritur ende ritmin e saj të plotë dhe se forcat ukrainase aktualisht po i pengojnë forcat ruse të fitojnë përfitime të rëndësishme. Kremina ndodhet rreth 100 kilometra në veriperëndim të qytetit të Luhansk. Nëse do të thyenin linjat e Ukrainës, trupat ruse do të ishin një hap më afër Kramatorskut, një qytet shumë më i madh. Kievi paralajmëron se forcat ruse po përpiqen të marrin kontrollin e plotë të Donbasit.

"Kiev beson se ofensivat ruse do të ndodhin në rajonet lindore dhe jugore të vendit," zbuloi për AP Vadim Skibitsky, nënkryetari i shërbimit të inteligjencës ushtarake të Ukrainës, duke vënë në dukje se forcat e Moskës do të përpiqen të pushtojnë plotësisht rajonin lindor të Donbas dhe rajoni jugor i Zaporizhzhia.

Ushtria ruse bëhet gati

Kievi beson se Rusia planifikon të mobilizojë 300,000 deri në 500,000 trupa të tjera, përveç 300,000 tashmë të mobilizuar. SHBA vlerëson se grupi Wagner aktualisht ka rreth 50,000 anëtarë të tij të dislokuar në Ukrainë, duke përfshirë 10,000 mercenarë dhe 40,000 të burgosur të rekrutuar nga burgjet ruse. Rusia gjithashtu filloi të armatosej dhe të gërmonte për ofensivën e ardhshme. Ushtria ukrainase vlerëson se Rusia ka tashmë 1,800 tanke, 3,950 automjete të blinduara, 2,700 sisteme artilerie, 810 raketahedhës me shumë fuçi të epokës sovjetike, si Grad dhe Smerch, 400 avionë luftarakë dhe 300 helikopterë të gatshëm për një valë të re sulmesh. Një ofensivë e re e madhe në lindje të Ukrainës do t'i jepte Moskës një shans të mirë për të pushtuar të gjithë Donbasin deri në fund të marsit, shkruan Washington Post. 

Përkatësisht, pikërisht në atë pjesë Rusia kishte grumbulluar forcat e saj në nëntë vitet e fundit. Ushtarët rusë e kthyen anën "e tyre"  të pushtuar të frontit në një zonë me barriera prej dheu, llogore të thella dhe rreshta të dendur pengesash piramidale antitank të njohura si dhëmbët e dragoit. Megjithatë, për të depërtuar në pjesët e Donetskut dhe Luhanskut që janë ende nën kontrollin e Kievit, rusët duhet të depërtojnë përmes një rrjeti shtëpish të braktisura, bazave ushtarake dhe bodrumeve ku ukrainasit kanë gërmuar pus. Këto përfshijnë vende të tilla si Slovjansk, Kramatorsk, Kostjantinivka, Jar dhe Druzkivka.

Planet e Putinit

Deri më tani, përparimi rus nëpër fushat e betejës urbane ka qenë i ngadaltë dhe mjaft i pasuksesshëm, veçanërisht në zonën e Bakhmutit, ku rusët kanë pësuar humbje të mëdha. Ukrainasit vërejnë se ritmi i granatimeve rreth Bahmutit është ngadalësuar dhe se në vend të kësaj rusët po dërgojnë luftëtarë në valë, kryesisht pa mbrojtjen e automjeteve të blinduara. Supozohet se kështu mund të duket një ofensivë e re në atë rajon. "Nuk kemi municion të mjaftueshëm për të vrarë të gjithë njerëzit që dërgojnë. Atyre duket se nuk u kanë mbetur shumë mortaja dhe granata, por kanë burime njerëzore të pakufizuara", tha Irina Ribakova, zëdhënëse e Brigadës 93 të Mekanizuar në Bahmut.

Kyiv po monitoron gjithashtu nga afër situatën rreth lumit Dnipro, i cili përshkon rajonet jugore të Zaporizhia dhe Kherson. Në muajt e fundit, rusët kanë filluar të grumbullojnë trupa në zonë; u regjistrua ardhja e të paktën dy grupeve të reja taktike të batalionit. Putin, në fakt, premtoi të rimarrë kontrollin mbi qytetin e Khersonit, nga i cili rusët u larguan në nëntor pas një kundërofensive të suksesshme ukrainase. Megjithëse planet e Putinit janë të përqendruara kryesisht në katër rajone të Ukrainës juglindore, Moska gjithashtu mund të bëjë një lëvizje të papritur dhe të nisë një sulm nga veriu, siç bëri në fillimin e pushtimit një vit më parë.

Siç duket analistët kanë arritur të kuptojnë se si Rusia arriti të shmangte recesionin pavarësisht sanksioneve dhe luftës ndërkombëtare, por ata pretendojnë se regjimi në Kremlin do të përballet ende me rënien më të madhe të PBB-së në njëzet vjet që nga koha kur Vladimir Putin erdhi në pushtet. Arsyeja për ruajtjen e PBB-së ruse është në fakt prozaike dhe rrjedh nga mënyra se si llogaritet produkti i brendshëm bruto (GDP).

Një nga komponentët thelbësorë të PBB-së janë investimet dhe gjatë këtij viti, Rusisë iu desh të nisë një numër të madh projektesh investimi për të parandaluar dhe përballuar pasojat e rënda të sanksioneve ndërkombëtare, pra ndërprerjet në zinxhirët e furnizimit ndërkombëtar të shkaktuara nga lufta dhe sanksionet. Ishte e ditur që investimet ruse do të përballeshin me një rënie  gjatë vitit 2022 madje dhe Bloomberg Economics parashikoi se shpenzimet kapitale në  Rusi do të uleshin ekstremisht 20%, por më pas pati një rritje prej 6%, e mjaftueshme kjo për të mbajtur situatën në stabilitet. Por në realitet një numër i madh kompanish në Rusi, të vogla apo të mëdha duhej të fokusoheshin në gjetjen e tregjeve të reja pasi pas sanksioneve që iu vunë Rusisë, një sërë produktesh dhe shërbimesh perëndimore u bënë të padisponueshme, si rrjedhoje dilema për shumë kompani ruse ishte midis investimit dhe pasivitetit të investimeve ose thënë ndryshe me shprehjen e famshme “të jesh apo të  mos jesh”. 

Vlerësimi i prirjes së PBB-së mund të arrihet në disa mënyra matematikore, por në thelb, për ta bërë më të thjeshtë mjafton të shprehet nëpërmjet formulës: konsum + konsum qeveritar + eksporte neto + investime. Shuma jep PBB-në nominale, e cila më pas rregullohet për inflacionin, dhe marrim atë që ne e quajmë një vlerësim të PBB-së reale.

Rregullimi strukturor i kompanive Ruse

Sipas vlerësimeve të ekonomistëve, vitin e kaluar kompanitë shtetërore dhe private kaluan të ashtuquajturat rregullimi strukturor. Sipas të dhënave nga Banka Qendrore Ruse, shumica e kompanive ruse, pavarësisht nga pasiguria e shkaktuar nga lufta në Ukrainë, duhej të bënin investime ose të paktën t'i mbanin ato në nivelin që ishin në vitin 2021.

Në rast të pasigurisë në rritje, do të ishte logjike të pritej që investimet private të pësojnë një rënie drastike, më të rëndë se rënia e pritur e konsumit të familjeve. Megjithatë, sanksionet, ndërprerja e flukseve tregtare apo dhe e zinxhirëve të furnizimit çuan në një anomali ekonomike në Rusi. Shumë kompani duhet të gjenin një zgjidhje alternative për gjithçka që nuk mund të vinte nga perëndimi. Sipas vlerësimeve të ekspertëve për ekonominë ruse, kjo anomali ekonomike nuk mund të përsëritet në vitin 2023. Me stimuj shtetërorë, kompanitë e mëdha kanë potencial të konsiderueshëm investimi. Duke qenë se sanksionet ndaj Rusisë u intensifikuan gjatë vitit 2022, problemet do të rriten sërish, por shumica e kompanive ruse nuk do të kenë më potencialin investues për një sistem të ri. Prandaj, Bloomberg Economics tani parashikon një ulje të investimeve në asetet fikse prej 5 %dhe një rënie të PBB-së ruse prej 1.5 %. Krahas rënies së fitimeve të një numri të madh kompanish në Rusi, ato mund të kenë edhe një rënie të ndjeshme të konsumit gjatë këtij viti. Kjo do të thotë se një pjesë e mirë e sektorit privat në Rusi mund të gjunjëzohet.

Mungesa e markave perëndimore në tregun rus

Një fakt tjetër që nuk duhet anashkaluar është se një sërë sipërmarrjesh të vogla  dhe të mesme janë në vështirësi, sepse vitin e kaluar ata investuan mbi stimujt e shtetit për të siguruar funksionimin normal të tregut dhe nuk bëhej fjalë vetëm për prodhimin industrial strategjik. Në një periudhë të shkurtër kohore,një seri e tërë markash perëndimore u zhdukën nga tregu rus.

Tashmë disa sipërmarrës të vegjël ankohen se kanë shpenzuar në linja gjysmë të automatizuara për prodhimin dhe ambalazhimin e kozmetikës, të cilat nuk vijnë më nga importi, ndaj presin ndihmë financiare nga shteti. Megjithatë, shumat që regjimi i Putinit do të duhej t'u akordonte të gjithë sipërmarrësve që hasin në vështirësi financiarë janë shumë të larta ndaj është e pamundur që të kompensohen nga shteti të gjithë kompanitë. Rusisë iu desh të zëvendësonte shumë produkte të huaja saqë ajo u detyruar të prodhonte elementë më një teknologji j të sofistikuar. Madje Banka Qendrore ruse duke vëzhguar fenomenin shpiku termin industrializim i kundërt.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka thënë të enjten se vendi i tij i ka përgjuar planet e shërbimeve sekrete ruse për ta shkatërruar Moldavinë dhe inteligjenca moldave e ka konfirmuar një pretendim të tillë.

Duke folur me udhëheqësit e Bashkimit Evropian në Bruksel, Zelensky tha se së fundmi i tregoi presidentit moldav Maia Sandu lidhur me planin e supozuar rus për Moldavinë.

“E kam informuar atë se ne e kemi përgjuar planin e shkatërrimit të Moldavisë nga inteligjenca ruse”, ka deklaruar Zelensky përmes një përkthyesi.

Me tej, Zelensky shtoi se dokumentet tregonin “kush, kur dhe si” ky plan “do ta thyente demokracinë e Moldavisë dhe do ta vendoste kontrollin mbi Moldavinë”.

Presidenti ukrainas tha se plani ishte shumë i ngjashëm me atë të hartuar nga Rusia për ta marrë nën kontroll Ukrainën. Ai shtoi se nuk e di nëse Moska zyrtare në fund të fundit ka dhënë urdhër që ky plan të zbatohet.

Pas komenteve të Zelenskyt, Shërbimi i Inteligjencës dhe Sigurisë së Moldavisë lëshoi një deklaratë duke konfirmuar se ka marrë “informacion përkatës nga partnerët ukrainas” dhe se ka identifikuar gjithashtu “aktivitete subversive, që synojnë ta minojnë Republikën e Moldavisë, destabilizojnë dhe shkelin rendin publik”.

“Për momentin, ne nuk mund të japim më shumë detaje pasi ekziston mundësia e rrezikimit të aktiviteteve të ndryshme operacionale në vazhdim”, thuhet në deklaratë, duke shtuar se të gjitha institucionet shtetërore të Moldavisë “po punojnë me kapacitet të plotë dhe nuk do të lejojnë që këto sfida të ndodhin”.

Ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov ka hedhur akuza javën e kaluar duke shtuar se Perëndimi po konsideron ta kthejë Moldavinë në “një Ukrainë tjetër”.

Ai pretendoi se Perëndimi i ka mbështetur zgjedhjet e vitit 2020 të Sandu-së pro-perëndimore, duke pretenduar se ajo është e etur për ta futur vendin në NATO, për ta bashkuar Moldavinë me Rumaninë dhe “praktikisht është gati për çdo gjë”.

Në dhjetor, agjencia e inteligjencës kombëtare e Moldavisë paralajmëroi se Rusia mund ta nisë një ofensivë të re këtë vit me qëllim të krijimit të një korridori tokësor përmes Ukrainës jugore në rajonin separatist të Transnistrisë të Moldavisë, të mbështetur nga Moska.

Rajoni i Transnistrisë është shkëputur pas një lufte civile të vitit 1992, por nuk njihet nga shumica e vendeve. Ky rajon shtrihet afërsisht 400 kilometra nga bregu lindor i lumit Dniestër deri në kufirin e vendit me Ukrainën. Rusia ka rreth 1500 trupa nominalisht si “paqeruajtëse” në këtë rajon separatist.

Kryeministri i Hungarisë Viktor Orban tha se Budapesti "i përket kampit të paqes", pas takimit me presidentin e Ukrainës Volodymyr Zelensky në samitin e Bashkimit Evropian në Bruksel, më 9 shkurt.

Orban i bëri këto komente në rrjete sociale, ndërsa Sekretari hungarez i Shtetit për Marrëdhëniet me Jashtë, Zoltan Kovacs, e citoi atë të thoshte se Hungaria mbështeti "një armëpushim të menjëhershëm për të shmangur vdekjet e mëtejshme".

Orban shtoi se Hungaria do të vazhdojë të ofrojë ndihmë humanitare dhe financiare për Ukrainën.

Hungaria ka kritikuar vazhdimisht sanksionet e BE-së ndaj Rusisë, dhe deri në një marrëveshje të arritur në dhjetor, bllokoi një paketë ndihme prej 18 miliardë eurosh të BE-së për Ukrainën.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e quan luftën, të filluar më 24 shkurt të 2022-s, si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Qeveria e Hungarisë, ka këmbëngulur se sanksionet po dëmtojnë vendet evropiane më shumë se Rusinë dhe deklaroi se vetëm negociatat midis Moskës dhe Uashingtonit - dhe jo tërheqja e trupave ruse nga Ukraina - mund t'i japin fund luftës.

Forcat ruse kanë goditur infrastrukturën kritike në Kharkiv, në verilindje të Ukrainës, dhe kanë nisur sulme të shumta në infrastrukturën energjetike në Zaporizhzhia, në juglindje, gjatë natës dhe deri në mëngjesin e sotëm ndërsa Moska shton sulmet e saj.

Të paktën 17 raketa goditën qytetin e Zaporizhzhia brenda një ore këtë mëngjes, tha Anatolii Kurtiev, kryebashkiaku i tij në detyrë.

Sulmet kishin në shënjestër infrastrukturën e energjisë, tha ai në aplikacionin e mesazheve Telegram, duke shtuar se autoritetet po mblidhnin informacione për dëmet dhe viktimat.

Në Kharkiv, autoritetet po përpiqeshin ende të siguronin informacion mbi viktimat dhe shkallën e shkatërrimit, me kryebashkiakun Ihor Terekhov duke thënë se mund të ketë ndërprerje në ngrohjen dhe furnizimin me energji elektrike dhe ujë.

Për kontekst: Rajoni i Kharkivit u pushtua nga Rusia pasi filloi pushtimi i saj në shkallë të plotë dhe më pas u rimor nga Ukraina gjatë një kundërofensivë të fundit.

Zaporizhzhia është pushtuar pjesërisht nga forcat ruse që nga fillimi i pushtimit dhe në shtator Moska e shpalli ilegalisht atë dhe tre rajone të tjera ukrainase si territor rus.