Poeti i dashurisë ka një zemër të zjarrtë. Si një poet i madhështisë, për Remzi Bashën, emri i Afërditës është emër i shenjtë si një simbol i dashurisë së tij të mbarë dhe të bekuar. Dashuri! Vetëm në trurin tim të përflakur ishe ti! Afërdita është në qendër të jetës së tij. Nga marrëdhënia e tyre, u përpoqën të ndërtonin një model të një familjeje të re, të lirë nga xhelozia, paragjykimet, parimet tradicionale të marrëdhënieve midis një gruaje dhe një burri në një shoqëri besnike dhe aristokratike. Marrëdhëniet shoqërore përcaktojnë gjendjen shpirtërore të heroit lirik. Romancë, ngrohtësi, dritë, pasion - gjithçka mbretëron në këtë dashuri. Nuk është i vetmi kumbues i lumtur. Shpirti i tij është lulëzuar dhe i djegur nga dashuria.
Poeti i kushton vargje gruas besnike dhe dashurisë idilike, detit, diellit dhe forcave madhështore natyrore. Në këtë shëmbëlltyrë manifestohet karakteri romantik i heroit. Për një poet është e mundur vetëm dashuria e lumtur. Vetë ekzistenca e dashurisë së lumtur për të është dëshmi e papërsosmërisë së botës. Aspekti shpirtëror i dashurisë për poetin paraqitet në unitet të pandashëm të shpitit me trupin. Që nga mosha e njomë, Remziu dhe Afërdita vendosën të jetonin gjithmonë së bashku dhe të mos ndaheshin në asnjë rrethanë. Dashuria e ndërsjellë i dha Remziut energji të jashtëzakonshme krijuese.
Të flasësh për dashurinë, për një poet do të thotë të flasësh për jetën, për gjënë më domethënëse në fatin e vet. Sepse, është i bindur ai, kjo ndjenjë duhet të jetë në të njëjtin nivel me epokën. Lumturia në dashuri është e pandashme nga rinovimi i marrëdhënieve njerëzore. Dashuria është zemra e gjithçkaje, i thoshte poeti dikur të dashurës së tij. Dhe, me të vërtetë, këto fjalë nuk e lanë kurrë poetin dhe ishin urdhërime të tij. Ata nuk i hoqën kurrë unazat e martesës që i kishim dhënë njëri-tjetrit. Kjo poezi është më e ndritura dhe më e gëzuara. Në poemë, Remziu shpjegon se çfarë është dashuria për një person me një zemër të fortë që gumëzhin kudo:
HEROINA AFËRDITË
Për ty një jetë nuk mjafton
Që të të them sa të dua
Të mbeta borxh përgjithmonë
Ti je frymëmarrje për mua
Ti e brishta, e qeshura ime
Ti e bukura që më dashurove
Që zbute zemrën time
Që familje më dhurove...
Ti që netëve m’u përkushtove
Më buzëqeshje e shpresë
Më fale ditët tua, jetën më shpëtove
Më ktheve të gjallë nga një harresë
Sikur çdo çast të them të dua
Prap për Ty kjo nuk mjafton
Për çdo stinë - lule sytë e tua
E zemra jote prore më fton
Ti e imja heroinë
Dashuri që lind për ditë
Si rrufe e vetëtimë
Si në zemër e në shpirt
Ti më e mira në galaktikë
E shtrenjta ime Afërditë...
Ja edhe një tjetër poezi e frymëzuar nga një ndjenjë e zjarrtë, e fortë dhe e thellë për Afërditën:
SHPIRTLUANESHA IME
Mund të t’i puthja duart e lodhura nga vitet
Që përkundën e rritën fëmijët e shtrenjtë
Po ti më dhe më shumë krahë fitimtarë sfide
E fjala e ngrohtë nuk vihet dot në peshë.
Shumëherë të them faleminderit nga zemra
Për vitet që kaluan me gëzime e halle që ka jeta
Por sot për ty do të të sjell katër pranvera
Trëndafilat e fjalëve nuk i mban dot buqeta.
Ti më vure në fitoren më të madhe që ka jeta
Që bëhet pa gjyle topi e krisma pushkësh
Ti më dhe dritë në natën e gjatë dhe të errët
Ti më bëre me krah kur shtroj sofrën e bukës.
Një ditë mund te shkoj me një letër të zezë
Pas një kortezhi me ca njerëz të menduar
Po ti më hape dritaren e madhe me rreze
Që vetëm një zemër e madhe ma ka dhuruar.
Do të shkojnë vitet si dallgë të larta detesh.
Të tjerë avionë do ngrihen në qiejt e lartë
Po ti për mua si shenjtore përjetë do të mbetesh
Një Mirënjohjeje për shpirtin tënd aq të madh.
Në të parën nga këto, poeti reflekton jo vetëm për dashurinë, por edhe për thelbin e saj. Ndjenja e fuqisë djegëse shkakton një nevojë urgjente për të kuptuar veten, për t'i hedhur një vështrim të ri botës. Për Remzi Bashën, dashuria është një ndjenjë që rindërton një person, e krijon atë përsëri. Ndaj të gjitha llojeve të marrëdhënieve rastësore, poeti nuk lejon identifikimin e dashurisë me pasionin sensual, sado i fortë të jetë ai. Cila është dashuria e një heroi? I thjeshtë, njerëzor, frymëzues poetik, i cili shfaqet në mjediset e përditshme. Për çka flet madhësia e kësaj ndjenje? Flet për një stuhi, për një zjarr që del në një murmuritje. Ai tërhiqet si nga "dritat tokësore" dhe nga "trupat qiellorë". Shpirti është i pushtuar nga "një mori vegimesh dhe idesh". Dhe poezia lind nga të gjithë kjo. Ky është uniteti i tokës dhe qiellit. Zemra e poetit është gati të përmbajë të gjithë botën. Ndjenjat e tij marrin "përmasa universale". Ndoshta kjo është arsyeja pse Remzi Basha përdor fjalë kaq të ekzagjeruara dhe të mëdha për t'i shprehur ato. Fjala ngrihet nga faringu te yjet si një kometë e lindur ari.
Poetët janë gjithmonë të interesuar për temat e revolucionit, lirisë, kuptimit të jetës dhe rolit të poetit në të. Por megjithatë tema më e bukur dhe më sensuale në poezi është tema e dashurisë. Një ndjenjë e lartë i emociononte njerëzit në çdo kohë, qofshin ato ditë të trazuara apo të lumtura. Përfaqësuesit më të ndritur të epokës së argjendtë nuk e anashkaluan temën e dashurisë, ky motiv përshkon gjithë punën e tyre, i bën ata të admirojnë dhe të përkulen para një gruaje. Dashuria për Remziun është një ndjenjë që nuk njeh paqe. Poeti nuk i mban emocionet, i spërkat, bërtet. Ai nuk toleron asnjë gjysmëton në ndjenja. Ai ose dashuron ose jo. Vepra e tij karakterizohet nga simbolika e pasur, komplekse, misterioze, e cila krijon magjinë e poezisë së tij. E gjithë aftësia poetike e Remziut pasqyrohet në tekstet e dashurisë. Poeti shpesh i referohet temës së Zonjës së Bukur. Bukuria, butësia, harmonia, misteri - kjo është ajo që kombinon idealin e tij. Poeti e shpreh pamjen e saj. Ai jeton për të.
Vepra e Remzi Bashës është e lidhur pazgjidhshmërisht me temën e dashurisë. Poeti nuk mund të mos dashurojë, por të admirojë. Ai merr frymë dashurie, e përjeton atë. Në poezitë e tij gjetën një vend një larmi përvojash - gëzimi i takimit me një të dashur, dëshira për mosndarje, trishtim, lumturi dhe gëzim. Por më e rëndësishmja është se tema e poetit për dashurinë është e ndërthurur ngushtë dhe pazgjidhshmërisht me temën e Atdheut. Dashuria për një grua zbulohet përmes dashurisë për tokën amtare. E dashura e poetit është mishërimi i bukurisë së botës përreth, bukuria e tokës amtare. Pavarësisht se sa ndryshe është dashuria, kjo ndjenjë është ende e bukur. Kjo është arsyeja pse është shkruar kaq shumë për dashurinë. Ai përjeton atë, dhe kjo e lumturon dhe e ngrit në parajsë.
Tema e dashurisë është tema elementare në veprën e Remzi Bashës. Në këtë pikëshikim ai është një poet gjenial. Dëshira e tij për të shkruar për dashurinë është e pandashme dhe e pandashme e jetës së tij. Tema e dashurisë nuk ishte kurrë e huaj për poetin e dashurisë, pasi kjo ndjenjë e përshkoi jetën e tij të stuhishme, të bukur dhe të lumtur. Por poeti, duke argumentuar se "dashuria është zemra e gjithçkaje", ishte gjithmonë kundër vulgarizimit të kësaj teme si në jetë ashtu edhe në art. R. Basha nuk e kufizoi kurrë këtë ndjenjë të thellë njerëzore në kornizën e ngushtë të egoizmit. Dashuria në veprën e tij shtrihet në horizontet e gjithë diasporës sonë. Veprat e Remziut kushtuar dashurisë, zbulojnë thellësinë dhe forcën e plotë të ndjenjave të poetit, i cili përvëlon një shpirt të lulëzuar me dashuri. Ndjenjat e poetit janë të mëdha dhetë forta. Për hir të dashurisë, poeti është gati të sakrifikojë gjithë jetën e tij, sepse është i sigurt se "të gjithë paguajnë për një grua". Por kjo pagesë nuk bëhet me para, jo me gjëra, madje as gjithmonë - me kohë, por me shpirt, me zemër dhe shpesh me mundime e vuajtje të padurueshme.
Remzi Basha beson se dashuria e vërtetë është pafundësisht e fortë dhe e gjithëfuqishme. As jeta, as pakënaqësia, as keqkuptimi nuk mund ta trembin atë. Është në gjendje të qëndrojë në këmbë, sepse kjo nuk është një ndjenjë egoiste, por një dhuratë, një sakrificë për një person tjetër, të afërt dhe të dashur.
R. Basha ishte dhe mbetet një nga figurat më domethënëse në historinë e poezisë shqipe të mërgatës sonë. Ai dëshmon se ka një shpirt fisnik dhe zemër të butë. Këtë e dëshmojnë poezitë e tij përthellësisht personale. Në vargjet e tij, poeti thotë se është gati të japë gjithçka në botë për një fjalë të vetme, të dashur, njerëzore, për fjalën dashuri. A shteron dashuria gjithçka për mua? Dashuria është jeta. Kjo është gjëja kryesore. Prej saj shpalosen vjersha, vepra etj. Dashuria është zemra e gjithçkaje. Nëse ajo ndalon së punuari, gjithçka tjetër shuhet, bëhet e tepërt, e panevojshme.
Të flasësh për dashurinë për një poet do të thotë të flasësh për jetën, për gjënë më domethënëse në fatin e vet. Sepse, është i bindur ai, kjo ndjenjë duhet të jetë në të njëjtin nivel me epokën. Për Remziun, ndjenja që lidh dy vetë, një burrë e një grua, nuk i izolon nga bota. Një zemër e dashur përmban gjithë botën. Ideali i dashurisë së lartë të pohuar nga poeti është i realizueshëm vetëm në një të ardhme të ndritur. Dhe detyra e poezisë në këtë rast është të përshpejtojë rrugën drejt së ardhmes, duke i kapërcyer “marrëzitë” e përditshme. Poeti i shmanget abstraksionit në veprat e tij. Dashuria e tij është njerëzore, e thjeshtë, dhe frymëzimi poetik shfaqet në mjedisin më të përditshëm. Poeti flet për atë që e lartëson një person - për elementet që dalin në një murmuritje me fuqi shëruese. Dhe përsëri, metaforat poetike që ai përdor kontribuojnë në materializimin fjalë për fjalë të koncepteve.
Duke e përmbledhur atë që u tha, vërejmë se Remzi Basha preferon të shprehë vetë lirike dëshirën për të bindur, për të pohuar pozicionin e tij, idetë e tij për botën, për vendin e një personi në të, për dashurinë dhe lumturinë. Prandaj, duke u nisur nga e tashmja, poeti përpiqet për një të ardhme më të ndritshme. Kjo përcakton patosin e poezive të tij. R. Basha e meriton epitetin të quhet poet-tribun, pasi përmban rrëfime intime dashurie, një klithmë romantike, një ndjenjë ngazëllimi me mendime erotike dhe filozofike për dashurinë. Me fjalë të tjera, poezia e Remzi Bashës është interesante, atraktive, mbresëlënëse, e larmishme dhe shumëngjyrëshe. (Bukuresht, Verë 2022)
