Kambana e alarmit të recesionit po bëhet më e fortë, që do të thotë se është koha që të gjithë ne të bëjmë një bilanc të gjendjes tonë financiare dhe të përpiqemi të qëndrojmë objektivë dhe racionalë.
Njerëzit marrin vendime të çuditshme në një recesion. Ne jemi gjithashtu më të prirë ndaj panikut dhe keqpërdorimit të parave, thonë ekspertët e financave dhe ekonomistët për Business Insider.
Profesor Dan Ariely, një ekonomist i sjelljes në Universitetin Duke, thotë se gjatë periudhave të rënies ekonomike, njerëzit bëhen të pambrojtur ndaj të ashtuquajturit "mentalitet tufë", më të prirë për të menduar për mungesat dhe duke besuar se gjërat janë më keq sesa janë në të vërtetë.
“Kur situata është e pasigurt, është shumë e vështirë për njerëzit që të mendojnë qartë. Recesionet përcaktohen nga pasiguria dhe frika," thotë ai.
Faktori i frikës
Ekonomistët e Bloomberg deklaruan së fundmi se shanset për një recesion në vitin 2023 janë 100 për qind. Drejtori ekzekutiv i Goldman Sachs, David Soloman, tha në fund të tetorit se ekonomia amerikane do të përballet me një "rënie të zgjatur".
Një recesion, ose frika e një recesioni, shkakton ndjenja të mungesës së shpresës financiare, thonë ekspertët. Këto ndjenja mund të shkaktohen nga lajme të këqija për ekonominë më të gjerë. Përkeqësimi zakonisht fillon me rëniet e tregut të aksioneve që shqetësojnë investitorët.
Ramit Sethi, themeluesi i faqes së edukimit financiar "I Will Teach You To Be Rich", thotë se klientët e tij shpesh ndikohen nga lajmet rreth ekonomisë më të gjerë sesa nga ajo që po ndodh me financat e tyre personale.
"Njerëzit do të lexojnë titujt në lajme, do të dëgjojnë se çfarë po flasin miqtë e tyre dhe do të krijojnë një pamje të botës," thotë Sethi. "Tani për tani, unë jam duke marrë më shumë pyetje se kurrë në lidhje me inflacionin."
Chad Rixse, drejtor i planifikimit financiar në firmën këshilluese të investimeve Forefront Wealth Partners, thotë se njerëzit reagojnë emocionalisht ndaj reduktimeve të konsiderueshme të pasurisë dhe veprojnë në mënyrë të paarsyeshme për të mbrojtur atë që u ka mbetur - edhe pse tregjet e aksioneve dhe vetë ekonomia sillen në mënyrë ciklike.
Në kaosin e mendimeve kontradiktore dhe irracionalitetit të pavetëdijshëm, është sfiduese të përpiqeni të lundroni në një recesion pa dëmtuar financat tuaja.
“Kur situata është e pasigurt në botën e jashtme, është mirë të gjesh një ndjenjë kontrolli diku. Menaxhimi i mirë i parave kërkon shumë motivim dhe vetëkontroll”, thotë Ariely.
“Nëse duam që njerëzit të përballen mirë me recesionin, ne duhet t'u japim atyre mjetet për të marrë vendime të mira. Nëse ndihen jashtë kontrollit, kjo do të ketë jo vetëm pasoja ekonomike, por edhe psikologjike”, shtoi ai.
Mendoni me kokë të ftohtë
Jeremy Schneider, themeluesi i faqes së trajnimit financiar Personal Finance Club, thotë se për shumë njerëz, përgatitja për një recesion është si përgatitja për një uragan.
"Vazhdoni të bëni të njëjtat gjëra në kohë të këqija që bëni në kohë të mira - mos shpenzoni më shumë se sa mund të përballoni, shlyeni borxhin dhe kurseni mjaftueshëm për raste të paparashikuara që mund të zgjasin 3-6 muaj," thotë Schneider.
Nëse nuk jeni të sigurt për financat tuaja, ekspertët ju këshillojnë të kurseni duke adoptuar zakone të reja shpenzimesh. Kjo është një këshillë e mirë pavarësisht nga gjendja e ekonomisë më të gjerë.
Nikolai Roussanov, profesor i financave në Universitetin e Pensilvanisë, thotë se gabimi më i madh që bëjnë shumë njerëz është të mos kursejnë mjaftueshëm përpara se situata ekonomike të përkeqësohet.
"Një recesion do të zbulojë problemet që njerëzit tashmë i kanë," thotë ai. "Në kohë të mira, kur normat e interesit janë të ulëta, perspektiva juaj nuk do të jetë e qartë sepse do të mendoni vetëm se sa e lehtë është të merrni një kredi."
Qëndroni në plan
Planifikimi efektiv për një recesion është si të rritësh fëmijë, thotë Sethi.
"Një prind i sigurt është i tillë sepse është i aftë," thotë ai. “Ai mësoi, u praktikua, kërkoi këshilla nga të tjerët dhe i qëndroi planit. Është e njëjta gjë me paratë”.
Emilie Bellet, themeluesja e Vestpod, një faqe që synon të fuqizojë gratë financiarisht, thotë se ndihmon të mendosh më thellë për paratë dhe pse i shpenzon ato.
“Mendoni se çfarë do të thotë paraja për ju, cilat janë vlerat tuaja, por edhe qëllimet tuaja të ardhshme”, thotë Bellet. “Mos u mashtroni nga ajo që kanë të tjerët, jini të sinqertë me veten tuaj. Është shumë e lehtë t'i dorëzohesh tundimit për të krahasuar veten me të tjerët”.
