Regjenti Aleksandar Karagjorgjeviq, komandanti suprem i ushtrisë fituese serbe, kalëroi në Beogradin e shkatërruar dhe të çliruar më 9 nëntor 1918. Vetëm njëzet e dy ditë më vonë, në shtëpinë e tregtarit të paraluftës Aleksa Kërsmanoviq, u shpall Mbretëri e bashkuar e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve, të cilën Aleksandri do ta riemëronte - Mbretëria e Jugosllavisë.
Ky shtet i ri dhe i madh i Aleksandrit do të luftojë shpejt për njohjen e tij ndërkombëtare, të bashkojë disa sisteme të trashëguara dhe të ndryshme ligjore (të Serbisë, Malit të Zi, Austro-Hungarisë, Turqisë), do të fitojë ushtrinë e përbashkët, flamurin, stemën, himnin dhe do të mbajë zgjedhje shumë-partiake për Asamblenë Kushtetuese. asamble dhe do të ketë një nga kushtetutat më demokratike në Evropën e pasluftës në atë kohë.
Gjermania naziste kapitulloi pa kushte më 9 maj 1945.
Që në vjeshtën e atij viti, në Nyrnberg fillon gjykimi i elitës së luftës dhe propagandës së Rajhut të Hitlerit dhe përfundoi për rreth dhjetë muaj.
Fituesit menjëherë fillojnë "luftën" për të rindërtuar Evropën e shkatërruar dhe për të shuar urrejtjen e shkaktuar nga lufta.
Në korrik 1947, ndërsa ende po bëhej pastrimi i rrënojave dhe kërkimi për të zhdukurit, gjashtëmbëdhjetë vende evropiane pranuan planin e famshëm Marshall mbi dhurimet bujare amerikane në dollarë.
"Xha Semi" bujar është veçanërisht bujar ndaj Gjermanisë së mundur. Amerika ishte e gatshme të ndihmonte Bashkimin Sovjetik dhe shtetet komuniste nën komandën e tij në të njëjtën mënyrë, përfshirë Jugosllavinë, por Stalini refuzoi ndihmë,.
Vetëm tre vjet pas luftës së tmerrshme, kongres i federalistëve evropianë u mbajt në Hagë në 1948, duke kërkuar një Evropë të bashkuar dhe krijimin e një Gjykate Evropiane për të Drejtat e Njeriut.
Vitin pasues, Këshilli i Evropës u krijua në Strasburg.
NATO, një aleancë ushtarake për të mbrojtur Evropën nga një pushtim i mundshëm komunist nga lindja, po formohet gjithashtu.
Dhe në 1951, u hodhën themelet për atë që është Bashkimi Evropian sot…
Pse kjo kujtesë?
Për shkak të kohës së ngrirë në të cilën jemi që nga vrasja e Jugosllavisë.
Kufijtë midis shteteve të formuara në rrënojat e saj nuk janë përcaktuar ende.
Në rrugën nga Priboj për në Rudo, ka disa vendkalime kufitare nga Serbia në BeH dhe më pas nga BeH-ja në Serbi.
Danubi ndërron rrjedhën, kthehet në territorin e Kroacisë, anekson disa hektarë në Serbi, pastaj çan nëpër bregun Serb dhe zgjeron Kroacinë.
Ku është kufiri, çka është e kujt?
Komisionet, nënkomisionet, grupet e punës, kumtesa grindavece, vitet kalojnë, dhe Danubi bën gjarpërime të reja.
Jovan Cvijiq, me një ekip hartografësh të shkëlqyeshëm, në vetëm disa javë, e përkufizoi atë mbretëri të madhe.
Kufijtë e Cvijiqit me Shqipërinë janë në preambulën e kushtetutës së Serbisë së sotme, por në të vërtetë ato janë afër Merdarit, dhe jo në Bjeshkët e nemuna.
As që mund të shihet se deri kur kalimet administrative drejt Kosovës do të jenë lojë fshehtas gjuhësore e kufirit, dhe sa kohë Kosova do të quhet Prishtinë.
Ende po vazhdojnë negociatat rreth ndarjes së pronave të shtetit dikur të përbashkët, si këtu dhe në botë.
Në media, në parlament, në debatin e atyre që i imponohen Serbisë si elitë e saj kombëtare, shteti është në baltën e gjallë të viteve 1990.
Në sallën e gjyqit të Nurembergut u tha: duam që populli gjerman të njihet me krimet e tmerrshme të bëra në emër të tij, t'i dënojë, t'i dënojë dhe të mos lejojë që ato të ndodhin më kurrë.
Në Serbi, Bosnjë, Kroaci, Kosovë, vendimet e Hagës kundër komandantëve dhe autorëve të krimeve perceptohen si vendime kundër kombeve në të cilat ata kanë lindur.
Tmerret e Aushvicit dhe Treblinkës prodhuan një revolucion moral, shpirtëror dhe mendor në popullin gjerman.
E këtu?
Srebrenicë, aq e dashur për mua, mund të ndodhë përsëri!
Serbia, e ngrirë në vitet 1990, është përmbytur nga një cunami revizioni dhe krimesh edhe fajtorësh për tragjedinë që na ndodhi.
Edhe xhelatët dhe fajtorët janë vetëm të tjerët.
Rreth kokave të Bormanëve, Himmlerëve dhe Goebbelsëve serbë vizatohen aureola shenjtotësh.
Në këtë rrugë qorre nuk ka të vërtetë, as realitet, asnjë udhërryes për shërimin moral dhe arritjen e të ardhmes së humbur.
Në këtë rrugë qorre ka vetëm iluzione, mashtrime, mite të Mesjetës, liturgji, përbuzje për Evropën, Amerikën dhe Perëndimin, për botën në të cilën po emigron Serbia, e cila nuk dëshiron që jeta t'u kalojë në urrejtje, konflikte dhe pashpresë.
Mini-Shengeni.
Një ide shpresëdhënëse e një Shengeni më të gjerë, të një Euroregjioni në Ballkan, seli e të cilit do të ishte Serbia.
Marrëveshja e Uashingtonit për depërtimin e investimeve të Amerikës në Serbi.
Kjo të kujton planin Marshall për të ringjallur Evropën e pasluftës.
Fatkeqësisht, këtu do të duket si ndërtimi i Rozafatit.
Propaganduesit e fuqishëm dhe gjithnjë e më të fortë të konflikteve të ngrira dhe kohës shkatërrojnë brenda natës dhe vetë idetë për bashkëpunimin, për pranimin e realitetit, për pajtimin dhe kthimin drejt së ardhmes njerëzore.
Programi zgjedhor i Joe Bidenit ishte i shkurtër dhe mbresëlënës: Le t'ia kthejmë shpirtin e Amerikës.
Që ky komb i madh, i endur nga njerëzit e të gjithë botës, do të jetë edhe një herë një fanar global i lirisë dhe demokracisë.
Le të jenë Amerika dhe Bashkimi Evropian së bashku, dhe NATO një rrufepritës i kësaj aleance.
Dhe fitoi. Mbresëlënëse.
Rusisa po i mungon aleancës për të cilën po përpiqet Bideni. A mund ta imagjinojmë shkallën e ngritjes së Rusisë sikur ai vend të mund t'ai tregonte botës shpirtin dhe forcën e tij?
Serbia është e vogël për punët e mëdha botërore. E ngrirë në prangat e së kaluarës, Serbia nuk mund të bëjë as atë që mundet: të jetë një Piemonte rajonal i së ardhmes Euro-Atlantike. (Tekst autorial i kryetarit të partisë Lëvizja e përtëritjes serbe, botura në "Danas", me titull origjinal "Koha e ngrirë")
