Komiteti i UNESCO-s për Trashëgiminë Botërore do të miratojë një rezolutë ndërprerjen urgjente të punimeve në Bypass-in e Gjirokastriës.
Në rezolutën e miratuar, "UNESCO" dëshmon se thirrja nuk u dërgua nga qeveria, por nga një palë e tretë e cila e përshkruan projektin si "një situatë shumë shqetësuese".
Ata tregojnë se sipas dëshmive, projekti duket se ka një "ndikim negativ në vlerat që ka zona".
UNESCO pritet të dërgojë një ekip monitorimi për të vlerësuar nëse ndërhyrjet anashkaluese kanë dëmtuar ose jo vlerat e trashëgimisë kulturore.
Vendimi i marrë në lidhje me përfundimin e punimeve në by-passin e Gjirokastrës u botua në projekt-rezolutën përpara sesionit të 44-të të takimit të Komitetit të Trashëgimisë Botërore, i cili zhvillohet midis 16 dhe 31 korrikut në Kinë.
Më parë, UNESCO i bëri thirrje qeverisë shqiptare "të pezullojë projektin derisa një grup monitorimi të vlerësojë nëse ndikon në vlerat kulturore të zonës dhe të bëjë rekomandimet e duhura".
UNESCO kërkoi informacion, qeveria shqiptare nuk e dha
Në rezolutë thuhet se qeveria shqiptare kishte paraqitur fillimisht projektin për shqyrtim në viitn 2016-të. UNESCO rekomandoi që ai të rishikohej.
Në vitin 2019, qeveria njoftoi UNESCO-n për pezullimin e projektit.
Në janar të 2021-shit, qeveria paraqiti një kërkesë për rishikimin e një propozimi të rihartuar për projektin e Bypass-it. UNESCO kërkoi informacion shtesë por qeveria shqiptare nuk arriti t’i përgjigjej.
Si rezultat, ata kërkojnë që Shqipëria të presë një mision zyrtar monitorimi në Gjirokaster për të vlerësuar jo vetëm Bypassin, por të gjitha projektet që po zbatohen në qytet.
Për sa i përket projekteve të tjera, Komiteti i bën thirrje qeverisë shqiptare të marrë parasysh komentet dhe rekomandimet e mëparshme.
Kjo gjithashtu përfshin rishikimin e mëtejshëm nga ekspertët e tyre para se të vazhdohet me ndërhyrje të ndryshme.
Në rezolutë thuhet në terma të pasigurt se ata “kërkojnë urgjentisht Shtetin Palë të ndalojë ndërtimin e Bypass-it derisa një mision i Monitorimit Reaktiv të jetë në gjendje të vizitojë pronën për të vlerësuar nëse projekti i ka shkaktuar ose do t’i shkaktojë dëme vlerave të jashtëzakonshme universale”.
Rezoluta vazhdon duke kërkuar që ‘Shteti palë’ duhet të “ftojë një Qendër të Përbashkët të Trashëgimisë Botërore / ICOMOS / ICCROM Misionin Monitorues Reaktiv në zonë për të vlerësuar progresin e bërë në ruajtjen e së tërë pronës, të sigurojë udhëzime për zhvillimin e PUN, të vlerësojë efikasitetin e kontrolleve të zhvillimit dhe treguesve të monitorimit dhe vlerësimin e projektit të Bypass-it të Gjirokasterit ”.
Ata gjithashtu i bëjnë thirrje Shqipërisë të paraqesë një raport të përditësuar të ruajtjes dhe të dërgojë për mendim pranë UNESCO-s çdo plan zhvillimor, në përputhje me Paragrafin 172 të Udhëzimeve Operacionale.
Komiteti i Trashëgimisë Botërore pritet të votojë mbi rezolutën në ditët në vijim.
