LIVE: Rusia nga toka ‘hidhet’ në det dhe bën veprimin e papritur ndaj armikut të luftës – vjen ‘kërcënimi’ nga Amerika

Shefi i grupit mercenar, Wagner ka pretenduar se ministri rus i Mbrojtjes, Sergey Shoigu po e gënjen presidentin Vladimir Putin për dështimet ‘kolosale’ në fushën e betejës në Ukrainë.

Yevgeny Prigozhin, kritik i hapur i ushtrisë ruse, tha se Shoigu nuk po i tregon liderit rus për ‘shkatërrimin e mijëra tankeve dhe automjeteve të blinduara’ që mbushin rrugët e qytetit të Bakhmutit.

Ai deklaroi se është gënjeshtër se ushtria ruse shkatërroi 60 tanke Leopard, raporton dailymail.

“Askush nuk shkatërroi 60 tanke Leopard, kjo është absurditet i plotë. Aktualisht, ushtria ruse po tërhiqet në drejtim të Zaporizhzhia dhe Khersonit”, tha kreu i Wagner.

Autoritetet ruse vazhdimisht po i mohojnë sukseset e fundit ushtarake të Ukrainës.

Ndryshe, Ukraina ka nisur një kundërsulm ndaj forcave ushtarake ruse duke çliruar qindra kilometra territor të okupuar prej Rusisë.

“Ukraina dëshiron që vendet e tjera t’i kushtojnë vëmendje paralajmërimit të saj se Rusia mund të planifikojë sulm ndaj centralit bërthamor të pushtuar, për të shkaktuar katastrofë”, tha presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky.

Më 22 qershor, anëtarët e Qeverisë së Ukrainës informuan përfaqësuesit ndërkombëtarë për një kërcënim të mundshëm ndaj centralit bërthamor në Zaporizhja.

Natën vonë, më 23 qershor, Zelensky, gjatë një fjalimi të tij, tha se ai priste që kombet e tjera “të jepnin sinjalet e duhura dhe të bënin presion” mbi Moskën.

“Bota duhet ta dijë se çfarë po përgatitë okupatori. Të gjithë ata që e dinë duhet të veprojnë. Bota ka fuqi të mjaftueshme për të parandaluar çfarëdo incidenti të rrezatimit, e lëre më një katastrofë”, tha Zelensky.

Potenciali për një lirim rrezatimi të rrezikshëm për jetë, ka qenë një shqetësim që kur trupat ruse pushtuan Ukrainën vitin e kaluar dhe morën centralin më të madh bërthamor në Evropë.

Kreu i agjencisë OKB-së për energji atomike kaloi muaj të tërë, duke u përpjekur, pa sukses, të negocionte një perimetër sigurie për të mbrojtur objektin, pasi zonat e afërta ishin nën granatime të vazhdueshme.

Drejtori i përgjithshëm i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, Rafael Grossi, më 23 qershor, u takua me drejtorin e korporatës shtetërore bërthamore ruse për të diskutuar lidhur me kushtet në central.

Drejtori ekzekutiv i kompanisë shtetërore ruse për energji bërthamore, Rosatom, Alexei Likhachev dhe zyrtarë të tjerë, theksuan se “tani presin hapa konkretë nga agjencia e OKB-së për të parandaluar sulmet e Ukrainës në central dhe në territorin rreth tij”, thuhet në deklaratën e kompanisë ruse.

Më 23 qershor, guvernatori i Zaporizhja, Yuri Malashko, raportoi se dy persona u vranë gjatë bombardimeve ruse në provincën jugore.

Në një sulm që goditi kompaninë e transportit në Herson, më 23 qershor, u vranë dy persona të tjerë, tha guvernatori Oleksandr Prokudin.

Gjatë natës, Rusia gjuajti 13 raketa lundruese në aeroportin ushtarak në provincën perëndimore Hmelnitski, por mbrojtja ajrore ukrainase i kapi të gjitha, njoftoi forca e aviacionit të Ukrainës.

Rusia do të përfshihet “në një luftë me NATO-n” nëse përdor një armë bërthamore në Ukrainë. Ky ka qenë propozimi i dy senatorëve amerikanë, një republikani dhe një demokrati.

Republikani Lindsey Graham lëshoi ??paralajmërimin së bashku me senatorin demokrat Richard Blumenthal në një konferencë të përbashkët për shtyp.

Ata po prezantojnë një rezolutë në kongres, tha Graham, e cila thotë se nëse Rusia, Bjellorusia ose një përfaqësues rus përdor një pajisje bërthamore brenda Ukrainës për të ndaluar kundërsulmin ose për të tentuar të thyejnë vullnetin e popullit ukrainas “një sulm i tillë duhet të konsiderohet si një sulm ndaj vetë NATO-s”.

Një shpërthim i tillë do të rrezatonte në pjesën më të madhe të Evropës, duke përfshirë aleatët e Amerikës në NATO, tha ai.

Marina ruse po trajnon më shumë balena dhe delfinë për të luftuar zhytësit e armikut, sipas Ministrisë së Mbrojtjes të Mbretërisë së Bashkuar.

Në përditësimin e saj të fundit mbi luftën në Ukrainë, Ministria e Mbrojtjes raportoi se Flota e Detit të Zi kishte instaluar pajisje shtesë në bazën e saj në Sevastopol që ka të ngjarë të përfshinte një “një numër të shtuar të gjitarëve detarë të trajnuar”.

“Imazhet tregojnë një pothuajse dyfishim të lapsave të gjitarëve lundrues në port, të cilat me shumë mundësi janë delfinë me hundë shishe. Në ujërat e Arktikut, marina përdor gjithashtu balena dhe foka Beluga.

Rusia ka trajnuar kafshë për një sërë misionesh, por ato që janë të vendosura në portin e Sevastopolit kanë shumë të ngjarë të synojnë të kundërshtojnë zhytësit e armikut”- tha Mbrojtja britanike.

Rusia do të përfshihet “në një luftë me NATO-n” nëse përdor një armë bërthamore në Ukrainë. Ky ka qenë propozimi i dy senatorëve amerikanë, një republikani dhe një demokrati.

Republikani Lindsey Graham lëshoi paralajmërimin së bashku me senatorin demokrat Richard Blumenthal në një konferencë të përbashkët për shtyp.

Ata po prezantojnë një rezolutë në kongres, tha Graham, e cila thotë se nëse Rusia, Bjellorusia ose një përfaqësues rus përdor një pajisje bërthamore brenda Ukrainës për të ndaluar kundërsulmin ose për të tentuar të thyejnë vullnetin e popullit ukrainas “një sulm i tillë duhet të konsiderohet si një sulm ndaj vetë NATO-s”.

Një shpërthim i tillë do të rrezatonte në pjesën më të madhe të Evropës, duke përfshirë aleatët e Amerikës në NATO, tha ai.

Rusia mund të mbyllë një nga tubacionet e fundit që transporton gazin rus në Evropë deri në fund të vitit të ardhshëm, kur skadon kontrata e furnizimit të Ukrainës me Gazprom. Kështu tha “Financial Times” të enjten, duke iu referuar një interviste me ministrin e energjisë të Ukrainës, German Galushchenko.

“Shanset që Kievi dhe Moska të bien dakord për një rinovim të kontratës pesëvjeçare të tranzitit të nënshkruar për herë të parë në 2019 janë të pakta, edhe pse rruga përmes Ukrainës përbën pothuajse 5% të importeve totale të gazit në Evropë”, raporton gazeta.

Kur u pyet nëse Ukraina do të ishte e gatshme të rinegocionte marrëveshjen me Moskën pas pushtimit të vitit të kaluar, Galushchenko tha për FT, "Unë me të vërtetë nuk mund ta imagjinoj se si mund të jetë marrëveshja dypalëshe", duke shtuar se Ukraina po përgatitet për një shkurtim të furnizimeve.

Gjigandi rus i gazit Gazprom paralajmëroi në prill se aftësia e Evropës për të mbajtur rezerva të bollshme gazi në dimrin 2023/2024 varet nga kërkesa e Azisë duke pasur parasysh furnizimet "kritikisht të ulëta" nga Rusia. Çmimet evropiane të gazit u rritën vitin e kaluar për shkak të kërcënimit të Gazprom për të ulur flukset drejt Moldavisë, pasi rruga e furnizimit, e cila kalon përmes Ukrainës, është korridori i fundit funksional i gazit rus në Evropë. Evropa do të duhej të përgatitej për një ngadalësim të mëtejshëm të ofertës, pas përshtatjes me shkurtime të ngjashme në të kaluarën duke ulur kërkesën dhe duke siguruar importe alternative si gazi natyror i lëngshëm (LNG), tha ministri i energjisë për FT.Gazprom, nga ana tjetër, nuk iu përgjigj një kërkese të Reuters për koment.

Ndonëse presidenti francez Emmanuel Macron, ka qenë “më i buti” brenda BE-së ndaj Rusisë, gjërat kanë ndryshuar dhe nuk është e njëjta qasje edhe nga pala tjetër. Së fundmi, Kremlini ka treguar pakënaqësitë e veta lidhur me pjesëmarrjen  e presidentit francez Emmanuel Macron në samitin e BRICS në Afrikën e Jugut, që do të organizohet këtë verë, duke argumentuar se ai mund të shkatërrojë ngjarjen. 

“Ne dërguam një sinjal se, me gjithë respektin ndaj vendit pritës, ftimi i mysafirëve të caktuar duhet të bazohet në faktin se BRICS është një shoqatë shtetesh që, në parim, refuzojnë sanksionet e njëanshme si një metodë për zgjidhjen e problemeve të politikës së jashtme”, tha të enjten Sergej Ryabkov, zëvendësministri i Jashtëm rus, sipas agjencisë shtetërore të lajmeve TASS .

“Duke marrë parasysh këtë, është thjesht e dukshme papërshtatshmëria e paraqitjes së përfaqësuesve të Perëndimit atje”, shtoi Ryabkov. Afrika e Jugut do të presë samitin e ardhshëm të vendeve të BRICS, Brazili, Rusia, India, Kina dhe Afrika e Jugut, të cilat mbeten të gjitha partnere të  Moskës pavarësisht pushtimit të plotë të Ukrainës nga Kremlini, në Johanesburg më 22-24 gusht.

Grupi BRICS i ekonomive të mëdha në zhvillim është përgjigja e Jugut Global për grupin G7 të vendeve të industrializuara perëndimore. Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov gjithashtu ngriti supet ndaj mundësisë që Macron të marrë një ftesë nga Afrika e Jugut. “Ne sinqerisht nuk e dimë se si, si kujt, për çfarë qëllimi Macron mund të marrë pjesë në samit, ne nuk kemi një informacion të tillë,” tha Peskov. Macron, nëse shkon, do të ishte lideri i parë perëndimor që do të merrte pjesë në një samit të BRICS.

Që nga fillimi i luftës në Ukrainë, makthi i luftës bërthamore ka qenë shpesh në vëmendjen e mediave,  interes që lindi që me fillimin e pushtimit, por u forcua mbi të gjitha kur presidenti rus Vladimir Putin vendosi, menjëherë pas fillimit të “operacionit special ushtarak”, të vinte në gatishmëri forcat strategjike të vendit. Zgjedhja e kreut të Kremlinit shkaktoi reagimin e menjëhershëm të shtypit, i cili filloi të pyeste se si mund të ndodhte një sulm bërthamor nga Moska. Nga njëra anë duhen studiuar bazat formale dhe strategjike, duke përdorur doktrinën bërthamore të Federatës Ruse. Nga ana tjetër, vihet në pikëpyetje procedura që mund të ndiqej. Studiuesit i referohen një dispozite të vitit 2020, të nënshkruar nga vetë Putini, me titull: "Parimet bazë të politikës shtetërore të Federatës Ruse për parandalimin bërthamor".

Zinxhiri i komandës

Sipas nenit 18, "vendimi për përdorimin e armëve bërthamore merret nga Presidenti i Federatës Ruse". Prandaj, duke se zinxhiri komandues i arsenalit bërthamor i Moskës, është vertikal, dhe në krye të tij është Kremlini, ose Putini specifikisht, i cili vendos nëse do të përdoret ose jo bomba. Prandaj, kjo nënkupton që vendimi varet nga nivelet më të larta të fuqisë politike dhe ushtarake në Rusi. Ndërsa neni 20, thotë se "Presidenti i Federatës Ruse, nëse është e nevojshme, mund të informojë udhëheqjen ushtarako-politike të shteteve të tjera dhe/ose organizatave ndërkombëtare për gatishmërinë e Federatës Ruse për të përdorur armën bërthamore apo vendimit për përdorimin e saj”. Edhe në këtë rast, roli politik i presidentit rus është thelbësor.

“Valixhja bërthamore”

Në rast të urdhrit të "goditjes së parë", e ashtuquajtura "valixhe bërthamore", e njohur në Rusi si Cheget, hyn në lojë. Ka tre çanta në Moskë: njëra është për presidentin, një për ministrin e mbrojtjes dhe e treta është për shefin e shtabit të forcave të armatosura. Prania e këtyre tre valixheve konfirmon atë që shumë vëzhgues kanë thënë që nga fillimi i konfliktit në Ukrainë, përkatësisht se për të aktivizuar një sulm bërthamor, procedura përfshin konfirmimin e të tre personave që kanë çantën. Arsyeja për të cilën, shumë menduan se një sulm bërthamor rus ishte i pamundur, ishte për shkak të mendimeve krejtësisht të ndryshme të Sergei Shoigu dhe Valery Gerasimov, që kur Putin vendosi forcat strategjike në gatishmëri. Megjithatë, ka hipoteza se për hedhjen e raketave nuk do të kërkoheshin të tre miratimet, por “të paktën dy”.

Metoda alternative

Në çdo rast, presidenti, edhe nëse ai është vendimmarrësi përfundimtar edhe në doktrinën bërthamore, nuk mund të vendoste vullnetarisht të nisë një sulm pa i vënë në dijeni dy drejtuesit më të lartë të mbrojtjes ruse. Pasi presidenti, si vendimmarrësi përfundimtar, urdhëron sulmin dhe dy çantat e tjera konfirmojnë dhënien e autorizimit të tyre përkatës, Cheget ia transmeton urdhrat e nisjes Shtabit të Përgjithshëm i cili, sipas Reuters, ua dërgon autorizimin komandantëve individualë të bazave, ose mjete të armatosura. Këto, nga ana tjetër, mund të kryejnë kështu procedurat e nisjes. Ekziston edhe një metodë tjetër: Shtabi i Përgjithshëm, në rast të prishjes së strukturave të komandës dhe kontrollit, mund të nisë drejtpërdrejt hedhje e raketave me bazë tokësore, duke shmangur kështu kalimin në zinxhirin komandues.

“Perimetri”

Së fundi, nuk duhet të harrojmë “Perimetrin”, edhe pse, siç shkruan “Il Giornale”, nuk duhet të merret parasysh në rast të një "goditjeje të parë", pra një goditjeje nga Federata Ruse. Protokolli “Perimetri” do të hynte në veprim vetëm si një sulm hakmarrës, dhe përbëhet nga një sistem "back-up" për të mbajtur “gjallë” të gjitha kanalet e komunikimit midis bazave të nisjes dhe komandave, duke shkaktuar sulmin automatik, në mungesë të komandës dhe strukturave të kontrollit. Në thelb, nëse armiku duhet të godasë Rusinë fillimisht, dhe nëse do të shkatërroheshin çantat Cheget, do të hynte në lojë një sistem i paaftë për të dalluar arsyen e sulmit apo kërcënimin, por vetëm për të nisur një hakmarrje bërthamore katastrofike.

Ushtria e Ukrainës ka thënë se e ka zmbrapsur një tentativë për sulm ajror nga forcat ruse në një aeroport ukrainas më 23 qershor. Shtabi i Përgjithshëm i Ushtrisë ukrainase tha se kjo ishte pjesë e një tjetër vale “masive” të sulmeve ruse në mbarë Ukrainën gjatë natës.

Rusia ka shtuar në mënyrë drastike frekuencën dhe intensitetin e sulmeve ajrore drejt infrastrukturës dhe qyteteve të Ukrainës, veçanërisht drejt Kievit, që nga fillimi i muajit të kaluar. Këto sulme kanë sjellë viktima të shumta civile dhe dëme të mëdha materiale.

Mbrojtja ajrore e Ukrainës tha se ajo rrëzoi 13 raketat lundruese të lëshuara nga Rusia në një sulm gjatë natës në një aeroport ushtarak në rajonin qendror të Khmelnitskiy. Në deklaratën e publikuar më 23 qershor, ushtria shtoi se sulmi u krye rreth mesnatës nga avionë strategjikë që vinin nga drejtimi i Detit Kaspik.

“Përveç kësaj, mbrojtja ajrore e shkatërroi një dron të një lloji të panjohur”, thuhet në deklaratën e publikuar.

Ndërkohë, një tjetër alarm për sulme ajrore u dëgjua për disa orë gjatë natës në mbarë Ukrainën pasi forcat ruse sulmuan me një numër të madh raketash dhe dronësh, njoftoi Shtabi i Përgjithshëm, duke shtuar se pasojat e sulmeve “masive” ishin ende të paqarta.

Në valën e mëparshme të sulmeve, më 22 qershor, Rusia kishte përdorur tre raketa hipersonike Kinzhal, tha Shtabi i Përgjithshëm.

Në fushëbetejë, forcat ruse vazhduan përpjekjet për t’i sulmuar pozicionet ukrainase në rajonin lindor të Donjeckut, njoftoi Shtabi i Përgjithshëm. Luftime të ashpra u raportuan në Lyman, Bahmut, Avdijivka dhe Maryinka, ku janë zhvilluar më shumë se 30 beteja gjatë 24 orëve të fundit.

Vala e fundit e sulmeve të Rusisë erdhi një ditë pasi një urë kyçe që lidh Krimenë e aneksuar nga Rusia me pjesën e pushtuar të rajonit jugor të Ukrainës, Herson, u dëmtua pasi u godit nga ato që Moska tha se ishin raketa Storm Shadow të dhuruara nga Britania e Madhe.

Sulmi u krye në urën e njohur si “porta e Krimesë”, rrugën më të shkurtër nga Gadishulli i Krimesë në vijën e frontit në Ukrainën jugore. Kjo cilësohej si një lidhje kyçe për linjën e furnizimit të Rusisë.

Zyrtarët e emëruar në këtë rajon nga Rusia thanë se rruga në urë ishte dëmtuar, por nuk pati të lënduar, ndërsa shtuan se ishin hapur rrugë alternative të transportit.

Rusia e aneksoi ilegalisht Krimenë nga Ukraina në vitin 2014. Ukraina është zotuar se do ta rimarrë atë.

Që nga fillimi i kundërofensivës të saj të shumëpritur, ushtria ukrainase ka arritur të rimarrë disa fshatra në Ukrainën jugore të pushtuar nga Rusia.

Më 22 qershor, kryeministri ukrainas, Denys Shmyhal, parashikoi se kundërofensiva do të sillte rezultate, por u citua nga Ukrinform të ketë thënë se “Ukraina e vlerëson jetën e ushtarëve të saj, kështu që nuk planifikon t'i çojë drejt zjarrit pa menduar fare”.

“Ne punojmë sipas standardeve të NATO-s”, tha Shmyhal, duke folur në Konferencën e Rimëkëmbjes së Ukrainës në Londër.

“Ne mbrojmë secilin prej ushtarëve tanë dhe ecim përpara. Do të duhet kohë, por ne synojmë të ecim përpara dhe po ecim përpara me një kundërofensivë. Të gjithë duhet të jemi të durueshëm dhe t’i shohim rezultatet”.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, e ka pranuar se përparimi i kundërofensivës ishte më i ngadalshëm se që dëshirohej, por tha se Kievit nuk do t'i bëhet presion për ta përshpejtuar atë.

“Disa njerëz besojnë se ky është një film i Hollivudit dhe presin rezultate menjëherë. Nuk është ashtu”, i tha ai BBC-së në një intervistë në fillim të kësaj jave. “Ajo që është në rrezik janë jetët e njerëzve”.

Banka Botërore njoftoi se do të ofrojë 1.75 miliardë dollarë mbështetje shtesë për Ukrainën.

Financimi përbëhet nga një hua prej 500 milionë dollarësh e Bankës Botërore e garantuar nga Mbretëria e Bashkuar, një grant prej 1.25 miliardë dollarësh nga Shtetet e Bashkuara dhe një grant prej 15 milionë dollarësh nga Qeveria e Finlandës. Paketa mbështetëse është pjesë e projektit të Bankës Botërore për Shpenzimet Publike për Qëndrueshmërinë e Kapacitetit Administrativ në Ukrainë (PEACE), i cili ndihmon Ukrainën të mbajë kapacitetin kritik të ofrimit të shërbimeve dhe funksionet kryesore të qeverisë në nivel kombëtar dhe rajonal.

Ky financim shtesë për projektin PEACE bazohet në financimin e mëparshëm dhe do të vazhdojë të ofrojë mbështetje në sektorë kyç si kujdesi shëndetësor, arsimi, pagesa e pensioneve, programet e ndihmës sociale dhe pagat për punonjësit që ofrojnë shërbime kryesore qeveritare.

Projekti PEACE kombinon huatë dhe grante nga Banka Botërore dhe partnerë të tjerë zhvillimi dhe aktualisht arrin në 19,745 miliardë dollarë.