Eksperti austriak, Gunther Fehlinger, në një prononcim për “Bota sot” ka komentuar vendimin e shumëpërfolur për ndalimin e dinarit.
Kujtojmë se ky vendim i BQK-së ka nxitur reagime të shumta, ku ka pasur edhe kritika nga ana e ndërkombëtarëve, gjithashtu edhe tentativa për ta bërë këtë çështje, pjesë të dialogut në Bruksel.
Mirëpo, Fehlinger tha se shtrirja e monedhës euro në të gjithë territorin e Kosovës është një vendim tejet i duhur, dhe se një gjë e tillë do duhej të bëhej nga UNMIK-u në vitin 2002.
“Qeveria e Kosovës ka plotësisht të drejtë që e fut euron në gjithë Kosovën. Këtë do duhej ta bënte UNMIK-u në vitin 2002.
Vazhdimi i dinarit në rajonet e minoritetit serb ishte një gabim i madh i administratës ndërkombëtare të Kosovës.
Euro dëshmoi themelin e fortë të rindërtimit të Kosovës dhe është arsyeja kryesore pse pjesa më e madhe e Kosovës është sot, vetëm 25 vjet pas luftës, një ekonomi evropiane e zhvilluar në mënyrë të arsyeshme me 10 miliardë euro GDP dhe standarde të arsyeshme jetese duke pasur parasysh neglizhencën e plotë nga Jugosllavia, lufta dhe shtypja gjatë dekadave. Euro ishte e rëndësishme për sigurinë e investimeve dhe integrimin ekonomik të Kosovës në tregjet e BE-së dhe SHBA-së, gjë që Kosova i ka arritur shumë më mirë se ekonomitë në tranzicion jo euro në Ballkan”.
Sipas Fehlingerit, është pikërisht dinari, shkaktari kryesor pse vendet e banuara me shumicë serbe nuk janë të zhvilluara dhe këtu nuk kanë faj as Kosova as BE-ja.
Madje, dinarin e cilësoi si monedhë që nxit ekonomi kriminale.
“Kontrasti me zonat e minoritetit serb në Kosovë të mbërthyer në të kaluarën me dinarin serb është i habitshëm. Nuk është diskriminim nga Qeveria e Kosovës apo BE-ja që zonat e banuara me serbë mbeten prapa, por ekonomia hije e dinarit dhe mos integrimi i këtyre rajoneve në ekonominë euro është arsyeja e prosperitetit.
Dinari si monedhë dhe strukturat kriminale të ekonomisë largojnë investimet normale dhe çojnë në ekonominë politike kriminale të stilit mafioz në zonën e pakicës serbe, veçanërisht në veri, e cila ka kulmuar me aktin terrorist në Banjska të kryer nga i njëjti grup mafioz politik që kontrollon paratë e gatshme që rrjedhin nga Serbia në Kosovë dhe pengojnë të gjitha investimet normale të biznesit me metodat e bandës së tyre mafioze. Kjo duhet të ndryshojë tani
Vendimi i qeverisë Kurti për të hequr dinarin është absolutisht i saktë dhe duhet të mbështetet nga të gjithë evropianët”, shpjegoi ai.
Në vazhdim, eksperti austrika u shpreh se BE duhet të insistojë që Serbia ta pranojë euron njëjtë si Kosova.
Madje, tha se është ironike se si shteti serb po e vendos rajonin e Ballkanit në “prag të luftë” vetëm për shkak të një monedhë.
“BE-ja duhet t'i ofrojë Serbisë euron në të njëjtën bazë si Kosovës.
Banka Kombëtare e Austrisë mbështeti vërtet euroizimin e Kosovës dhe Malit të Zi, siç u propozua nga Dr. Erhard Busek si Koordinator i Paktit të Stabilitetit dhe kjo ishte një strategji shumë e suksesshme për të dyja vendet. Bosnja dhe Maqedonia e Veriut kanë fiksuar kursin e tyre të këmbimit ndaj euros në vitet 1990, ashtu si edhe Bullgaria. Serbia bëri të njëjtën gjë në vitin 2012 dhe euro është e lidhur fortë me dinarin që është suksesi kryesor ekonomik i Vuçiqit të dekadës së fundit.
Është më se ironike që Serbia në vitin 2024 e vendos Ballkanin në prag të luftës së ardhshme për euron duke pretenduar se euro është një rrezik për mirëqenien e serbëve të Kosovës, ndërsa dinari vetë është një euro e fiksuar në 117 dinarë.
Ka disa investime të dyshimta politike nga Rusia dhe Kina në Serbi, por arsyeja e vetme që ata janë të interesuar është se Serbia është platforma e tyre e nisjes me euron në BE.
Pra, për një kandidat të BE-së të lidhur në euro, Serbia kaq e kompletuar e varur nga euro për tregti, kredi, investime, remitanca dhe subvencione për të bërë luftë kundër euros në Kosovë është pak përtej të kuptuarit njerëzor dhe prek durimin e vëzhguesit racional”, analizoi Fehlinger.
Në vazhdim, ai tha se Bashkimi Evropian duhet ta mbështesë Kosovën dhe vendimin e saj për euro, pasi në këtë mënyrë do ndalej edhe transportimi i miliona dinarëve të gatshëm nga shteti serb.
“Ngjashëm është përtej besimit që ambasadorët e BE-së nuk po e mbështesin Kosovën në euroizim të plotë pasi që ne e kemi euron në BE dhe se si të refuzohet euro në të gjithë Kosovën si instrument i sundimit të ligjit dhe qeverisjes së mire, është e habitshme të thuhet një gjë e tillë.
Ne në BE përpiqemi të kufizojmë përdorimin e transaksioneve të mëdha të parave të gatshme për të luftuar evazionin fiskal dhe ekonominë në hije të organizuar në mënyrë kriminale, por a është në rregull të transportohen qindra miliona dinarë në para të gatshme në Kosovë dhe nuk kemi kontabilitet apo gjurmueshmëri për asnjë nga ato transaksione?
Kjo është kundër çdo gjëje për të cilën ne në BE qëndrojmë apo punojmë!
Ne duhet ta mbështesim Kosovën në këtë përpjekje vendimtare tani nëse besojmë në atë që po bëjmë në BE!
Ne duhet të mbështesim euron për serbët e Kosovës pasi ajo është monedhë shumë më e mirë për ta dhe ata mund të zhvillohen shumë shpejt me integrimin e plotë të monedhës në euro dhe në ekonominë euro të BE-së ku tashmë jetojnë shumica e të afërmve të tyre. Shumë më tepër para vijnë në komunitetin serb të Kosovës nga të afërmit e tyre që punojnë në Vjenë dhe Mynih sesa që Beogradi dërgon në subvencione dhe paga”, shpjegoi eksperti austriak.
Krahas kësaj, Fehlinger u shpreh i habitur nga hipokrizia e qeverisë serbe në krye me Vuçiqin, derisa kërkoi që Paralamenti i BE-së të realizojë hetime për shpërndarjen e miliarda dinarëve në Kosovë, gjatë 2 dekadave të fundit.
“Është gjithashtu e dukshme që shuma reale e serbëve të subvencionuar në Kosovë është më afër 33000 dhe pasi shumica e serbëve në Kosovë duket se janë marrës të transfertave, ky është një numër shumë më i saktë i serbëve në Kosovë. Tatimpaguesi serb dhe BE-ja që subvencionon Serbinë dhe Gjykatën Serbe të Kontabilitetit duhet të kenë parasysh gjithashtu se janë më shumë 350 milionë euro transferta dhe jo 800 milionë siç pretendonte Vuçiq gjatë dekadës së kaluar.
Duhet të krijohet një komitet i përbashkët hetimor i Parlamentit serb nga Parlamenti i BE-së për të hetuar shumat e munguara dhe gjithashtu mënyrën se si janë shpërndarë këto miliarda gjatë 2 dekadave, ndërsa familjet serbe të Kosovës jetojnë në varfëri në vitin 2024, ndërsa lideri politik terrorist Radoiçiq jeton jetën e lartë të një gangsteri të filmit ndërsa pretendon se përfaqëson njerëzit normal!
Unë thjesht mund të habitem nga hipokrizia e lidershipit aktual serb”, nënvizoi ai.
Ndër të tjera, eksperti austriak potencoi se Kosova duhet të mbrohet dhe Serbia duhet të mposhtet e pushtohet, nëse fillon luftë në shtetin tonë.
Për fund, kërkoi nga Kurti që të shkojë në Burksel dhe të pajtohet me ambasadorin e Amerikës.
“Nëse Serbia pastaj fillon të bëjë luftë kundër Kosovës për euron, kjo do të jetë lufta e parë për euron dhe do të jetë lufta e fundit që Serbia do të nisë pasi ne do të duhet ta mbrojmë Kosovën evropiane kundër Serbisë ruse dhe Serbia do të mposhtet, pushtohet dhe riedukohet, njëlloj si Gjermania Perëndimore pas Luftës së Dytë Botërore.
Serbia do të federalizohet dhe do të hidhet në gjyq të stilit të Nurembergut dhe më pas pas ndryshimit të regjimit dhe një dekade riedukimi do të integrohet në NATO dhe BE dhe euro, por të gjitha vendet e tjera si Bosnja dhe Kosova do të jenë tashmë brenda dhe do të vendosin si aleate dhe anëtare të plota nëse Serbia atëherë është plotësisht gati.
Kjo nuk do të jetë e lehtë për Serbinë në vitet 2040 dhe më tej.
Për takimet e javës së ardhshme i rekomandoj kryeministrit që të shkojë në Bruksel dhe të pajtohet me ambasadorin e SHBA-së duke miratuar dhe zbatuar Asociacionin e Komunave Serbe, por të insistojë në euroizimin e gjithë Kosovës, gjë që është shumë më e rëndësishme se asociacioni.
Dhe për t'u përgatitur për luftë së shpejti pasi Serbia po planifikon të sulmojë së shpejti dhe Kosova duhet të jetë e gatshme të mbrojë kufijtë e veriut në javët e ardhshme të rrezikshme”, përmbylli Gunther Fehlinger për “Bota sot”.
